Ermenistan, Türkiye ile diplomatik ilişkilerin normalleşmesine yönelik 10 Ekim 2009’da dönemin Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile Ermenistan Dışişleri Bakanı Eduard Nalbantyan’ın imzaladığı protokolü geri çekti.

Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, Parlamento Başkanı Galust Sahakyan’a gönderdiği mektupta, “Protokol imzalanmasından bu yana 6 yıl geçti. Tüm bu süre içinde Ermenistan protokolün uygulanması için tutarlı pozisyonunu korudu. Ancak, Türkiye hükümetinin protokolün ruhuna aykırı önkoşullar ileri süren yaklaşımı devam ediyor…” suçlamasında bulundu.

Sözde Ermeni soykırımının yüzüncü yılı vesilesi ile yapılacak çalışmaları hatırlatan Sarkisyan, “Ben protokolün Ermenistan parlamentosundan geri çağrılmasına karar verdim.” dedi.

Ermenistan-Türkiye ilişkilerinin ön koşulsuz olarak yeniden başlaması ile ilgili sürece girilirken, alternatifleri dikkate aldıklarını belirten Sarkisyan, “Biz bu işin akamete uğramasına hazırdık. Saklayacak bir durum yok. Avrupa’nın son kapalı kapısının kimin günahı ile açılmadığını gösterme fırsatı bulduk…” iddiasında bulundu.

İsviçre’nin Zürih kentinde imzalanan “Türkiye ile Ermenistan arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasına dair protokol” iki ülke arasında mevcut sınırların tanınması, karşılıklı olarak egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi ilkelerini içeriyordu.

Protokolün parlamentolarda onaylanmasının ardından, iki ay içerisinde Yukarı Karabağ sorunu nedeni ile 1993’ten bu yana kapalı olan sınırın açılması planlanıyordu. İki ülke çeşitli alanlarda ve düzeylerde komisyonlar kurmayı ve uluslar arası uzmanların da katılımı ile tarihsel boyuta ilişkin de bir alt komisyon kurulmasını kabul etmişti.

Türkiye, Yukarı Karabağ sorununda ilerleme sağlanmasını ve Azerbaycan'ın da memnun olacağı bir yaklaşım içinde olunmasında ısrarcı oldu. Ermenistan anayasa mahkemesinin protokol meclise gelmeden yaptığı değişiklikler üzerine Türkiye de protokolü beklemeye aldı. Ardından da Erivan anlaşmayı askıya aldığını açıkladı. Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan 22 Nisan 2010'da protokollerin onaylanma sürecinin durdurulmasını istemişti.