Tekstil sektöründeki son kötü haber Bursalı Sönmez Tekstil'den geldi. Bursa Sanayi ve Ticaret Odası Celal Sönmez'in sahip olduğu Sönmez Filament de üretimine 6 Ekim'e kadar ara verdi. Çin rekabeti ve yüksek enerji maliyetleri dünyanın en büyük sentetik iplik ve elyaf üreticilerinden Türkiye'yi vurdu. Sönmez Tekstil'den önce Sancak Tül, Sifaş, Polylen de üretimlerini durdurma kararı almışlardı. Sentetik alanında Sabancı'lara ait Korteks dışında üretici kalmadı. Artık sektörün en köklü firmaları bile yüksek faiz-düşük kur politikası, yüksek SSK primleri ve enerji maliyetleri yüzünden ayakta durmakta zorlanıyor. Kimi işini küçültüyor, kimi sektör değiştiriyor kimi de iç ve dış pazarlarını kaybetmemek için cazip yatırım ortamı sunan ülkelere yatırım kararı alıyor. Son dönemlerde ayakta duramayan tekstil devlerinden kimi yıllardır sürdürdüğü faaliyetini duruduruken kimi de yatırımlarını Mısır, Özbekistan, Bulgaristan gibi görece daha maliyet avantajlı ülkelere taşıdı. Tekstil sektöründe en büyük kan kaybının ise iplik üreticilerinde olduğu görülüyor. İplikte Avrupa ikincisiydik ama Dünyanın ikinci, Avrupa'nın ise en büyük kapasitesine sahip Türkiye iplik sanayinde alarm zilleri çalıyor. Döviz kurlarına bağlı artan olarak artan ithalat, artan maliyetler ve dünyadaki değişime ayak uydurulamaması nedeniyle tarihinin en büyük krizini yaşayan iplik sektöründe faaliyet gösteren 350 fabrikanın 160'a yakını ya kepenk indirdi ya da üretimine ara verdi. Tekstilin bir diğer kalesi Adıyaman da iplikte yaşanan krizinden nasibini aldı. Bölgenin lider kuruluşlarından Sanko Holding, Adıyaman'da toplamda 250 milyon euro değerindeki iki pamuk ipliği fabrikasından birini yüzde 80 oranında kapatırken diğer fabrikasındaki 600 işçinin yarısını da yıllık izne çıkardı. Sanko Antep'teki iki fabrikasından birini de geçen yıl kapatmıştı. İhracat da giderek azalıyor İplik sektörü, 2006 yılında 351.7 milyon dolarlık ihracat yaparken, bu rakam 2007 yılında 319.8 milyon dolara geriledi. En çok ihracat yapılan ülkelerin başında 47.2 milyon dolarla İtalya gelirken, ihracatçılar Hindistan ve Pakistan'ın sektörlerini koruyan yapıdaki devlet destekli sübvansiyonları karşısında rekabet edemiyorlar. Tekstil sektöründeki son kötü haber Bursalı Sönmez Tekstil'den geldi. Bursa Sanayi ve Ticaret Odası Celal Sönmez'in sahip olduğu Sönmez Filament de üretimine 6 Ekim'e kadar ara verdi. Çin rekabeti ve yüksek enerji maliyetleri dünyanın en büyük sentetik iplik ve elyaf üreticilerinden Türkiye'yi vurdu. Sönmez Tekstil'den önce Sancak Tül, Sifaş, Polylen de üretimlerini durdurma kararı almışlardı. Sentetik alanında Sabancı'lara ait Korteks dışında üretici kalmadı. Artık sektörün en köklü firmaları bile yüksek faiz-düşük kur politikası, yüksek SSK primleri ve enerji maliyetleri yüzünden ayakta durmakta zorlanıyor. Kimi işini küçültüyor, kimi sektör değiştiriyor kimi de iç ve dış pazarlarını kaybetmemek için cazip yatırım ortamı sunan ülkelere yatırım kararı alıyor. Son dönemlerde ayakta duramayan tekstil devlerinden kimi yıllardır sürdürdüğü faaliyetini duruduruken kimi de yatırımlarını Mısır, Özbekistan, Bulgaristan gibi görece daha maliyet avantajlı ülkelere taşıdı. Tekstil sektöründe en büyük kan kaybının ise iplik üreticilerinde olduğu görülüyor. [B]İplikte Avrupa ikincisiydik ama...[/B] Dünyanın ikinci, Avrupa'nın ise en büyük kapasitesine sahip Türkiye iplik sanayinde alarm zilleri çalıyor. Döviz kurlarına bağlı artan olarak artan ithalat, artan maliyetler ve dünyadaki değişime ayak uydurulamaması nedeniyle tarihinin en büyük krizini yaşayan iplik sektöründe faaliyet gösteren 350 fabrikanın 160'a yakını ya kepenk indirdi ya da üretimine ara verdi. Tekstilin bir diğer kalesi Adıyaman da iplikte yaşanan krizinden nasibini aldı. Bölgenin lider kuruluşlarından Sanko Holding, Adıyaman'da toplamda 250 milyon euro değerindeki iki pamuk ipliği fabrikasından birini yüzde 80 oranında kapatırken diğer fabrikasındaki 600 işçinin yarısını da yıllık izne çıkardı. Sanko Antep'teki iki fabrikasından birini de geçen yıl kapatmıştı. [B]İhracat da giderek azalıyor[/B]İplik sektörü, 2006 yılında 351.7 milyon dolarlık ihracat yaparken, bu rakam 2007 yılında 319.8 milyon dolara geriledi. En çok ihracat yapılan ülkelerin başında 47.2 milyon dolarla İtalya gelirken, ihracatçılar Hindistan ve Pakistan'ın sektörlerini koruyan yapıdaki devlet destekli sübvansiyonları karşısında rekabet edemiyorlar. [B]İL İL KAPANAN İPLİK FABRİKALARI:[/B] Adana ve Çukurova Bölgesi: Yidaş AŞ, Aydız Tekstil, Arı Tekstil, Ulaş AŞ , Gürteks, Yaprak Tekstil, Yüksel Tekstil kapandı. Üç firma da kapasite düşürdü. Adıyaman: Gateks Tekstil, Seryap Tes. Ltd. Adıyaman Tekstil, Turanlı Tekstil, . İki firma kapasite düşürdü. Ankara: Dört El Tekstil kapandı. Antalya-Isparta: Phaselis Tekstil, Isparta Mensucat, Antbirlik, Çıraklar Tekstil kapandı. Bursa: Sis Sayılgan kapandı. İki firma kapasite düşürdü. Denizli: Abalıoğlu Tekstil, Göveçlik, Tümteks, Gökhan Tekstil, Burçe Tekstil kapandı. Diyarbakır: Akyıl Tekstil kapandı. Gaziantep: Gidsan Gaziantep İplik Dokuma, Akkoza Mensucat, Yıldız İplik, Özka Tekstil, Kapteks Tekstil, Akmert Tekstil, Horozoğlu Tekstil, , Doka Tekstil, Remteks İplik Dokuma, Pamuk Tekstil, Furteks Furkan Tekstil, Ünaldı Tekstil, Ayteks, Enisteks Tekstil, Nizip İplik Tekstil, Aysan, Elyaf İplik, Akmert İplik, İpteks, Yıldız Tekstil kapandı. 4 firma ise fabrikalarının yüzde 70-90'lık bölümlerini kapattı. İzmir ve Ege Bölgesi: Çakmak Tekstil, Pütaş Tekstil, Çetineller, Güçbirliği Tekstil, Davas Tekstil kapandı. Birçok firma kapasite düşürdü. İstanbul ve çevresi: Mebal Tekstil, Aykan Tekstil, Bilkont, Sirkeci Tekstil, Kaya Tekstil, Changir İplik, Kıvanç Tekstil, Marmara, Örteks Tekstil, Kıvanç Tekstil, Şahteks Tekstil, Ayka Tekstil, Fersah Tekstil, Ünal Tekstil kapandı. Üç firma kapasite düşürdü. Maraş: Has Dokuma, Çimteks Tekstil, Dokuteks , Gürteks Cotton, Has Cevher Tekstil, Hilal Tekstil, İşkur Tekstil, Karacasu İplik, Kurteks, Mariteks, Marmis K. Maraş İplik, Marsan Tekstil, Matesa Tekstil, Mem Tekstil, Narteks, Nazar Tekstil, Nevres ve Arsan Tekstil kapandı. 18 firma yüzde 20 ile yüzde 50 arasında kapasite düşürdü. 5 firma ise 1-3 ay arasında üretime ara verdi. Karaman: Kombassan kapandı. Kayseri: Hipaş Tekstil, Birlik Mensucat, Katartaş Tekstil, Evsan Tekstil, Mimotaş Tekstil, Metaş Mensucat kapandı. 3 firma kapasite düşürdü. Konya: Ereğli Tekstil kapandı. Malatya: Yerteks kapandı. 11 şirket düşük kapasite ile üretime devam ediyor. Niğde: Sarteks kapandı, 2 firma kapasite düşürdü. Urfa: Gapsan, Versun İplik, Mezapotamya İplik, Külahlı Tekstil, Akyıl Diyarbakır Tekstil, Aksu İplik, Akbeş Tekstil, Şanlı İplik kapandı. Uşak: Erteks Erdoğmuş Tekstil, As İplik, Ayakta duramayan çareyi başka ülkeye göçte arıyor Girişimcisinin alın teriyle büyüyüp kurumsallaşan tekstil şirketleri son dönemlerde diken üstünde. Birçok şirket yatırımlarını başka ülkelere kaydırdı. Göç kervanına takılan şirketlerin isim listesi git gide uzuyor. Bu şirketlerin hepsinin en önemli iki ortak özelliği var. Son beş yıl içinde Türkiye'den yurtdışına yaklaşık 730 milyon dolarlık yatırım çıktı. Bu rakamı CHP Kırklareli Milletvekili Tansel Barış'ın verdiği bir soru önergesini yanıtlayan Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren açıkladı. Ekren aynı soru önergesine "2002-2007 yılları arasında üçüncü ağırlık sektör olan emek yoğun tekstil sektöründe yurtdışına yapılan 730 milyon dolar tutarındaki doğrudan yatırım için yurtiçinde oluşturulacak istihdamda bir kayıp söz konusu olmuştur. Ancak bu noktada, yatırımcıların coğrafi yakınlık, kotadan faydalanmak ve ucuz işgücünden faydalanmak gibi endişelerini göz ardı etmemek gerekir." değerlendirmesi yapmıştı. Yine, "Eğer elektrik, doğalgaz, akaryakıt gibi temel girdilere zam otomatiğe bağlanırsa, Türkiye'de yatırımcı bulmak zor" değerlendirmesi yapılıyor. Aralarında Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Oğuz Satıcı'nın da olduğu sektörün önde gelen isimlerinin başı çektiği ekip, yatırımın yolunu açtı ve 100'ün üzerinde Türkiye firması, son 3 yılda Mısır'a 1.5 milyar doları bulan yatırım yaptı. [B]İşçilik ucuz, gümrük yok[/B] Mısır'a yatırım yapan Türkiye firmaları arasında Taha Holding, Şahinler Holding, Eroğlu Holding, Akkök Grubu, Küçükçalık gibi Türkiye'nin tekstil devleri bulunuyor. Türkiye firmalarının Mısır'a yatırım yapmalarının ardındaki en büyük neden ise düşük üretim maliyetleri ve gümrüksüz ihracat avantajı. ABD, Afrika ve Arap ülkelerine gümrüksüz ihracat yapılabilen Mısır'da işçilik maliyetleri de Türkiye'dekinin 6'da biri. Mısır'da 120-150 dolara mal olan işçilik Türkiye”˜de teşvikli illerde bile 800 doları buluyor. [B]İşte ülke ülke göçen tekstil fabrikaları[/B] ABN Tekstil (Tunus), Asciex (Tunus), Galaksi (Tunus), Sokatex Nabeul (Tunus) Adaksu İplik (Bulgaristan), Bigser Tekstil (Bulgaristan ve Rusya), Maser Holding (Bulgaristan), Se-Na Tekstil (Bulgaristan), Tuncay Güler (Bulgaristan), Uludağ Tekstil (Bulgaristan), Emboy Tekstil (Bulgaristan), Topes Dericilik (Bulgaristan) Aksa (Mısır), Collins (Mısır), Denk (Mısır), Gülteks (Mısır), Karteks (Mısır), Taha Grup (Mısır), Yeğinler (Mısır), Abalıoğlu (Mısır), Polaris Tekstil (Mısır-Sahibi TİM Başkanı Oğuz Satıcı) Alkım (Özbekistan), Altın Deri (Özbekistan), Asnam (Özbekistan), Aydemir (Özbekistan), Baha Tekstil (Özbekistan), Beshteks (Özbekistan), Boybo (Özbekistan), Bursel Tekstil (Özbekistan), Tekfen İplik (Özbekistan), Demir Grup (Özbekistan), Elite (Özbekistan), Güzelsoy Tekstil (Özbekistan), Kaya Tekstil (Özbekistan), Nurtop Dış Tic. (Özbekistan), Papfen (Özbekistan), Sima (Özbekistan), Şark Model (Özbekistan), Ubay (Özbekistan) Yadem Tekstil (Özbekistan), Utaş Entegre Tekstil (Özbekistan). Anatolia For Garments (Ürdün), Gals Tekstil (Ürdün), Asena Tekstil (Moldova), Northside Tekstil (Moldova) Ayka Tekstil (Çin), Demirtaş Tekstil (Pakistan), Eroğlu (Çek Cumhuriyeti, Rusya ve Slovakya) Serfil Tekstil (Rusya), Şahinler Holding (Bulgaristan, Mısır ve Ürdün), Star Çuval İmalatı (Cezayir), Kombasan Giyim (Sudan) [B]Göç kervanına katılmaya hazırlananlar:[/B] Tekstil cenneti Denizli'de 50 yıldır tekstil alanında üretim yapan Menderes Tekstil de göç kervana katılmaya hazırlanıyor. Akça Holding Başkanı Rıza Akça, Menderes Tekstil entegre tesislerindeki iplik ve dokuma bölümlerini Mısır'a taşımayı düşündüklerini açıkladı. Zira Menderes, Denizli'nin en büyük tekstilcisi konumundaydı. Rıza Akça, 2009 yılının son çeyreğinde 15 milyon dolarlık yatırım yapacaklarını belirtti. Yine Denizli'de Abalıoğlu Tekstil de yatırımını Mısır'a kaydırma kararı almıştı. [B]Bunlarda kapatılan tekstil fabrikaları:[/B] Son dönemlerde kapanan fabrikalar sektörün en büyük oyuncularına ait yılların fabrikaları.Tekstilde son fabrika kaptama haberi Antep'ten geldi. Sanko'nun patronu Konukoğlu, 17 Ağustos'ta Antep'teki fabrikasını kapatmasıyla ilgili "İlk gözağrımdı. 27 milyon dolar tazminat ödedim. Rekabet için mecburdum" açıklaması ytapmıştı. Sanko Holding Yönetim Kurulu Başkanı Abdulkadir Konukoğlu, zorlu rekabet ortamında ayakta kalmak için bazı önlemler almak gerektiğini belirterek, "Bu kapsamda ilk göz ağrım olan Gaziantep fabrikamı kapadım'' demişti. Yine Mayıs ayı sonun da da Antep'te dev bir tekstil fabrikası kapılarına kilit vurdu. 2001 krizinde dahi işçi çıkarmayan 33 yıllık fabrika kapandı. Tekerekoğlu ailesinin ikinci kuşak temsilcileri Mustafa, Cemal ve Arif Tekerekoğlu tarafından yönetilen Tekerekoğlu Teksil, sektörde önemli bir yere sahipti. 65 milyon doların üzerinde yıllık ihracat yapan şirkette bin 800 kişi istihdam ediliyordu. 45 bin metrekare alanda büküm, brode, gipür ve dokuma üretimi yapan firma piyasada Elegant markalı tül perdeleriyle tanınıyordu... İstihdam deposu olarak anılan tekstilde üretim durdurma kararı alan şirketlerden diğerleri ise Bursa'da Polylen, Maraş"ta Matesa, Karaman'da Kombassan, Gümüşhane'de Ener, Kayseri'de Katartaş ve Mimataş adlı fabrikalardı. [B]Kimisi de işçisini ücretsiz izne gönderdi[/B] Denizli'deki Tümteks Şubat 2008 sonu itibarıyla iplik fabrikasında yeni siparişler alınamadığından o tarihten bu yana üretim yapılamıyor. Bu dönemde, 141 çalışan kendi isteğiyle tazminatlı olarak işten ayrıldı. Şirkette sadece 37 personel kaldı. Yeniden üretime başlama tarihi öngörülemiyor. Uşak'ta son 3 yılda iplik üretim kapasitesi yüzde 40 azaldı, triko ipliği imalatçıları işçilerinin yarısını işte çıkardı, fabrikaların da yüzde 20'si kapandı. Bursalı Sönmez Holding, 2000 yılına kadar cirosunun yüzde 85'ini sağladığı tekstilin payını, yüksek girdi maliyetleri ve sektördeki gerileme nedeniyle kademeli olarak küçülterek yüzde 30'a çekti. 4 bin civarındaki tekstil çalışanı sayısı da 800'e indi. Niğde'deki Birko Şirketler Grubu, 650 çalışanını 1 Temmuz 2008 tarihinden itibaren kademeli olarak yıllık ve ücretsiz izine ayırıyor. İşçilere 30, 45 ve 60 günlük periyotlarla izin kullandırılıyor. Sabancı Ailesi'nin ilk göz ağrısı olarak nitelenen Bossa, 152.5 milyon dolara Akkardan'a satıldı. Şirketin Adana'daki tesisleri Avusturya kökenli Mel-6 Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı tarafından alışveriş merkezi yapılmak üzere alındı. Çağlar Grubu'na ait Nergis Tekstil, Nisan ayında 789 işçinin iş akdini tek taraflı feshetti. Şirket iplik üretimini tamamen durdurdu. Sifaş Sentetik İplik, iş verilemeyen personeline ücretsiz izin kullandıranlar kervanına katıldı. Öztüre Holding, Türkiye'nin en büyük gömlek fabrikalarından biri olan Bergama'daki Karyateks'i kapatıp tekstilden çıkma kararı aldı. [B]Kahramanmaraş'taki en büyük üreticilerden olan Arsan, [/B] Tekstilde sektörün sonunu getiren ve başa çıkılamayacak faktörler: * Düşük kur * Yüksek işçi ve enerji maliyetleri * Vergi * Yüksek SSK primi * Çin, Hindistan, Tayland, Filipinler gibi ülkelerin yarattığı haksız rekabet. porttakal.com