Haber46 sitemize gelen bilgi mesajlarını dikkate alarak konuyla ilgili araştırma yaptık. Hiç haberimiz olmadan ansızın karşımıza çıkan bu pay nedir? Neden bunu ödüyoruz? Ne zamandan beri böyle bir uygulama yapılıyor? gibi sorulara Haber46 olarak cevap bulmaya çalıştık. Yol katılım payı nedir? Yol katılım payı edindiğimiz bilgiye göre daha önce vatandaşların yapım aşamasında söz konusu işte çalışarak ödediği belirtildi. Bu pay daha sonra biraz geliştirilerek şerefiye adını aldı. Yol açıldığı, işlem yapıldığı zaman vatandaş şerefiye vergisi olarak bunu ödemeye devam etti. En son yapılan değişiklikle daha modern isim ile yol katılım payı olarak düzenlendi. Yetkililerden aldığımız bilgiye göre yol katılım payı: Belediyenin yapmış olduğu harcamaları için bu hizmetten faydalananlardan alınan payı ifade ediyor. Diğer bir ifadeyle, harcamalara katılma payı, belediyenin kendi sınırları içerisinde yol yapımı, yol genişletmesi ve yolların yeniden düzenlenmesi, kanalizasyon tesisi yapılması ve mevcut tesislerin onarılması ile yeni içme suyu tesisi yapılması ve mevcut şebekelerin onarılması karşılığında bu hizmetlerden faydalanan gayrimenkul sahiplerinden alınan pay. Harcamalara katılma payı, 2464 sayılı belediye gelirleri kanunu 86-94. maddeleri arasında düzenlenmiş. Kanuna üç çeşit harcamalara katılma payı öngörülmüş. Bunlar, yol harcamalarına katılma payı, kanalizasyon harcamalarına katılma payı ve su tesisleri harcamalarına katılma payı. Kanun ne zaman yürürlüğe girdi? Yol katılım payı ödemelerinin yasalaştığı tarih dikkat çekici. 2464 sayılı Kanun 1981 yılında yürürlüğe girmiş ve kanunun 94. maddesine dayanılarak çıkarılan uygulama yönetmeliği de aynı yıl yürürlüğe konmuş. İhtilal dönemi yasası olarak öne çıkan yasa aldığımız bilgiye göre daha çok hükümeti güçlendirmek amacıyla yapılmış. Darbe yasası olarak dikkat çeken yol katılım payı vatandaş üzerinde fazladan yük olarak değerlendiriliyor. Ancak bu pay her zaman alınmamış ve bu belediye ekonomik faaliyetlerinde olmayan bir uygulama. Birçok belediye hala böyle bir pay almıyor. Çok az sayıda belediye tarafından tahsil edilen bir borç. Kahramanmaraş belediyesi neden alıyor? Sayıştay denetçileri 2009 yılında denetleme için geldiklerinde böyle bir uygulama olmadığını görmüş. Son beş yılda yol yapılan yol harcamaları olarak belediyeye 30 trilyon masraf çıkarmış. Ancak belediye yine bunu vatandaşlara tam olarak yansıtmayarak düşük sevide bir tahsil yoluna gitmiş. Yol katılım payı kanunen alınması mecbur tutulan bir uygulama. Belediyelerin bu konuda yapacakları hiçbir şey olmadığı edindiğimiz bilgiler arasında. Bu borçlar ayrı bir borç olarak tebliğ memuru tarafından ilgili kişiye bildiriliyor. Aynı zamanda belediye basın yayın kuruluşu tarafından konu hakkında bilgilendirme yapılıyor. Vatandaşın buna itiraz edemeyeceği elektrik su borcu gibi ödemek zorunda olduğu öğrenildi. Aynı zamanda Kahramanmaraş belediyesinin sosyal belediyecilik anlayışıyla hareket ederek vatandaşı mağdur etmemeye dikkat ettiği söylendi. Pay neye göre ve nasıl alınıyor? Vatandaşların en çok itiraz ettiği nokta yol katılım payının neye göre alındığı. Aldığımız bilgiye göre yasanın içersinde adalet kurmaya çalışılmış. Bunun için evin cephesine göre değil emlak beyan değerine göre fiyat belirleniyor ve tahsil ediliyor. İlgili yerin, binanın asansörüne kullanılan malzemeye kadar hesaplanarak yol yapım payı alınıyor. Evin dört tarafta cephesi olduğunda sadece kullanılan taraf için ödeme yapması söz konusu değil. Ancak en çok kullanılan yerden normal tutar belirlenirken diğer cephelerden yüzde 50 daha az bedel belirleniyor. Yol katkı payının hesaplanması Harcamalara katılma payının hesaplanmasında bir üst sınırlama getirilmiş. Kanunla, harcamalara katılma payı bina ve arsalara da emlak vergi değerinin yüzde 2'sini geçmez şeklinde düzenlenmiş. Ödeme nasıl yapılıyor? Yol katkı payı erken ödemede vatandaşlara yüzde 25 indirim yapılıyor. Bu indirimden tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde faydalanılabiliyor. Ancak taksitli olarak ödeme tercih edildiğinde 6 ayda bir olmak koşuluyla 4 taksit olarak tahsil ediliyor. Burada vatandaşın karşısına sorun olarak çıkan bir diğer konu ise; vatandaşın tapusu üzerine şerh konulması. Aldığımız bilgiye göre, yasa gereği borcu olan vatandaşın tapusu üzerine Tapu Kadastro Müdürlüğü tarafından şerh konuluyor. Bu işlem yol katkı payı belirlendiği andan itibaren uygulamaya konuyor. Borç ödeninceye kadar vatandaş bu tapu üzerine her hangi bir işlem yapamıyor.