21 Mayis 1864 Buyuk Cerkes Surgunu ve Soykirimi sonrasinda Osmanli Devleti'nin topraklarina yerlesen ve 150 yildir anavatanlari Cerkesya'dan uzakta diasporada yasayan Cerkesler, kulturlerini yasatmak adina buyuk mucadele veriyor.
Basta Turkiye olmak uzere, Suriye, Urdun, israil, Lubnan, ABD ve bazi Avrupa ulkelerinde yasayan Cerkeslerin diasporadaki nufusu, Rusya Federasyonu'na bagli ozerk cumhuriyetlerde (Adigey, Kaberdey Balkarya, Karacay Cerkes) yasayan Cerkeslerin 5 kati.
TURKiYE'DE 3 MiLYON CERKES VAR Gunumuzde Turkiye'de yasayan Cerkeslerin sayisi 3 milyondan fazla ve Cerkesler kulturlerini yasatabilmek adina buyuk caba sarfediyor.
Farkli donemlerde yaptiklari buyuk mitingler ve anma torenleri ile sorunlarini gundeme tasimaya calisan Cerkesler, demokratiklesme surecinin Kurtler ve Aleviler uzerinden goturuluyor olmasindan da sikayetci.
Duzce Universitesi'nde Cerkes Dili ve Edebiyati Bolumu'nun acilmasi, ilkogretimin belli donemlerinde anadilin secmeli dil dersi olmasi, eski yerlesim isimlerinin iade edilmesi gibi degisiklikleri olumlu bulan Cerkesler, bunlarin yeterli olmadigini dusunuyor.
Cerkes Dernekleri Federasyonu'nun kurucu derneklerinden istanbul Cerkes Dernegi'nin Baskani Halis Din, Cerkeslerin beklentileri icin soyle konustu: "150 yildir bu topraklarda diger halklar ile baris ve kardeslik duygulari icinde yasadik.
Devletin varligina ve beraber yasadigimiz halklara karsi asla husumet icerisinde yer almadik.
Devletin varligi ve bu topraklarda yasayan butun halklarin baris icerisinde yasamasi temel onceligimiz oldu.
150 yil once bu topraklara gelip, yine bu topraklar icin her donem, her cephede kanimizi feda ederken Turkce bilmiyorduk.
Ama simdi anadilimiz Cerkesceyi konusamaz hale geldik.
Kulturumuz ve koklu dilimizle biz de var olmak istiyoruz.
Yeniden sekillenmekte ve daha demokratiklesmekte olan Turkiye'de, hak arayisinda siddeti ve taskinligi tasvip etmeyen biz Cerkesleri artik yetkililer daha fazla ciddiye alsin diye temenni ediyoruz.
Anadilde ogretimin anaokul surecine kadar indirilmesini, anadil dersleri seciminin devletin bilgilendirici calismalari ile daha genis zaman dilimi icerisinde tum velilere anlatilmasini, Cerkeslerin yogun olarak yasadigi bolgelerdeki universitelerde Cerkes dili ile ilgili bolumlerin acilmasini, Alevilere devletce yapilan cemevi desteginden ornekle Cerkes kulturu ile ilgili calisma yapmak ve Cerkes kulturunu yasatmak uzere Cerkeslerin yogun yasadigi kentlerde kultur merkezlerinin devlet tarafindan kurulmasini, devletin bu merkezler icin yer tahsisi ve buralarda calisacak insanlari istihdam etmesi, Rusya Federasyonu ile yapilacak ikili anlasmalar ile Turkiye'de yasayan Cerkeslere cifte vatandaslik verilmesini, 12 Eylul 1980 darbesi ile Cerkeslerin el konulan ve sanatsal ozellikleri ile ayri deger tasiyan kama ve kilinc gibi silahlarin Cerkeslere iade edilerek bunlarin muzelerde sergilenmesini, Cerkeslerin 150 yil once yasamis oldugu buyuk trajediyi anlatan kalici muzelerin kurulmasi ve bu sureci arastiran ogretim gorevlilerinin desteklenmesini, Cerkesleri yanlis tanitan ve rencide eden tarih derslerindeki ifadelerin cikarilmasini bir hak olarak istiyoruz."