Türkçenin zengin kelime hazinesi zaman zaman sosyal medyada yeniden keşfediliyor. Son olarak “fihrist” kelimesinin eş anlamlısını konu alan bir soru, binlerce kullanıcı tarafından tartışıldı. Soruda verilen seçenekler arasında telefon rehberi, ön söz, numara ve içindekiler yer alıyordu.
Dil uzmanlarına göre, bu kelimeler arasından fihristin sözlük tanımını karşılayan tek kelime içindekiler.
Fihrist; kitap, dergi ve benzeri yayınlarda bölüm başlıklarının sayfa numaralarıyla birlikte sıralandığı kısma verilen isim olarak biliniyor. Günümüzde kullanılan “içindekiler” ile anlam bakımından tamamen örtüşüyor.
Neden “İçindekiler”?
Dil bilimciler, fihristin tarihsel kökeninin Arapça “fehreste” sözcüğüne dayandığını belirtiyor. Zaman içinde Türkçede:
-
konu başlıklarını listeleme,
-
bölümlere hızlı erişim sağlama,
-
okuyucuya rehberlik etme
gibi işlevler yüklenen kelime, modern yayıncılıkta “içindekiler” adıyla kullanılmaya başlandı.
Bu nedenle fihrist ve içindekiler eş anlamlı kabul ediliyor.
Kafa Karışıklığı Neden Yaşandı?
Uzmanlara göre bazı kullanıcıların fihristi telefon rehberi ile karıştırmasının nedeni, geçmişte “fihrist” kelimesinin kaydedilmiş bilgileri içeren liste anlamında daha geniş bir kullanım alanına sahip olması.
Ancak günümüzde sözlük anlamı açık:
Fihrist = Kitapların başında veya sonunda yer alan konu dizini / içindekiler.
Sosyal Medyada Esprili Yorumlar
Kullanıcılar soruya:
“Telefon rehberini görünce şüpheye düştüm.”
“Fihristi unutmuşum, kitabın en önemli kısmı oysa.”
gibi esprili yorumlarla katıldı.
Sonuç:
Dil sorusuna verilen cevap, Türkçenin unutulmaya yüz tutan kelimelerini yeniden gündeme taşıdı. Uzmanlar, fihristin birebir eş anlamlısının “içindekiler” olduğunu vurgulayarak tartışmaya son noktayı koydu.