Osmanlı Devleti’nin modernleşme sürecinde önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilen Kanûn-ı Esâsî, devletin ilk yazılı anayasası olma özelliğini taşıyor. Tarih meraklıları tarafından sıkça sorulan sorulardan biri ise bu anayasanın hangi padişah döneminde ilan edildiği oluyor.
Tarihi kaynaklara göre Kanûn-ı Esâsî,
📅 23 Aralık 1876 tarihinde,
Sultan II. Abdülhamid döneminde ilan edildi.
KANÛN-I ESÂSÎ’NİN ÖNEMİ
Kanûn-ı Esâsî ile birlikte Osmanlı Devleti’nde:
-
Meşrutiyet yönetimine geçildi,
-
Meclis-i Mebusan ve Meclis-i Ayan kuruldu,
-
Padişahın yetkileri anayasal çerçeveye alındı,
-
Vatandaşlık ve temel haklar ilk kez yazılı metinle tanımlandı.
Bu anayasa ile Osmanlı Devleti, mutlak monarşiden anayasal monarşiye geçiş sürecine adım attı.
KISA SÜRELİ UYGULAMA, BÜYÜK ETKİ
Her ne kadar Kanûn-ı Esâsî, 1878 yılında II. Abdülhamid tarafından askıya alınmış olsa da, Osmanlı anayasal tarihinin temelini oluşturdu. Anayasa, 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanıyla yeniden yürürlüğe girdi.
Tarihçiler, Kanûn-ı Esâsî’yi yalnızca bir hukuk metni olarak değil; Osmanlı’da demokrasi, temsil ve hukuk devleti anlayışının başlangıcı olarak değerlendiriyor.