Başbakan Ahmet Davutoğlu, Onuncu Kalkınma Planı'nda belirlenen 25 öncelikli dönüşüm programında yer alan son 8 programı da bugün açıkladı. Toplamda 25 program ve bin 350 eylem planı, kamuoyuna duyurulmuş oldu. Davutoğlu'nun bugün açıkladığı 8 program "İş gücü piyasasının etkinleştirilmesi programı, temel ve meslek becerilerini geliştirme programı, nitelikli insan gücü için çekim merkezi programı, sağlıklı yaşam ve hareketlilik programı, yerelde kurumsal kapasitesinin güçlendirilmesi programı, rekabetçiliği ve sosyal uyumu geliştiren kentsel dönüşüm programı, kalkınma için uluslararası işbirliği altyapısının geliştirilmesi programı ve kayıtdışı ekonominin azaltılması programı." başlıklarından oluşuyor.

TOPLAM 1350 EYLEM

Başbakan Ahmet Davutoğlu, Ankara Palas'ta düzenlediği basın toplantısında Yapısal Dönüşüm 10. Kalkınma Öncelikli Dönüşüm Programı'nı açıkladı. Kabineden çok sayıda ilgili bakanın katıldığı basın toplantısının başında daha önce açıkladıkları programları hatırlatan Davutoğlu, reel sektörle ilgili 8, makro ekonomik sektörle ilgili 7 alanda dönüşüm programını açıkladıklarını kaydetti. Açıkladıkları reformların Ankara’da hazırlanıp Ankara’da kalması durumunda istenilen amaca ulaşılamayacağı uyarısında bulunan Davutoğlu, bunun için alınacak önlemleri ise “Bu reform programlarının sahiplenilmesi ve yönetimi konusunda mekanizma kuracağız.” diye özetledi.

Davutoğlu, “Birisi yerele dönük olarak, Kalkınma Bakanlığımızın koordinasyonuyla, önemli vilayet merkezlerimizde, bölgesel merkezlerde, İç Anadolu’da, Doğu Anadolu’da, KOP, DAP, KOP gibi zaten belli çalışmaların yürütüldüğü koordinasyon merkezlerinde, bu programları anlatmak üzere seri çalışma yürüteceğiz. Dolayısıyla yerel aktörlerin, alanda bulunan aktörlerin bu programları benimsemesinin önünü açacağız.” dedi.

Reformların uluslararası alanda bilinmesinin de önemli olduğunun altını çizen Davutoğlu, sektörel dönüşüm reform programının uluslararası alanda da tanıtımını yapacaklarını aktardı. Davutoğlu, “Sadece Avrupa ve ABD’de değil Japonya, Hindistan ve yükselen ekonomik havzalarda da bu tanıtım çalışmalarını yürüteceğiz. Böylece bir sahiplenme ve bilinme, tanıtım olgusuna dikkat çekeceğiz.” şeklinde konuştu.

Davutoğlu, bugün kamuoyuna duyurdukları 8 programın başlıklarını ise şöyle sıraladı: “İş gücü piyasasının etkinleştirilmesi programı, temel ve meslek becerilerini geliştirme programı, nitelikli insan gücü için çekim merkezi programı, sağlıklı yaşam ve hareketlilik programı, Yerelde Kurumsal Kapasitesinin Güçlendirilmesi Programı, rekabetçiliği ve sosyal uyumu geliştiren kentsel dönüşüm programı, kalkınma için uluslararası işbirliği altyapısının geliştirilmesi programı ve kayıtdışı ekonominin azaltılması programı.”

Davutoğlu, bu 8 programın toplam 380 eylemden oluştuğunu, daha önce açıklanan eylem planlarıyla birlikte toplam eylem planının bin 350’ye ulaştığını kaydetti.

Davutoğlu, ardından da 8 başlıkta programları açıkladı.

İŞ GÜCÜ PİYASASININ ETKİNLEŞTİRİLMESİ PROGRAMI

İlk olarak ‘İş Gücü Piyasasının Etkinleştirilmesi Programı’nı açıklayan Davutoğlu, “Bu programın hedef kitlesi kitlesi işsizler, iş gücü piyasası dışında kalan kadınlar, kayıt dışı çalışanlar ve işverenler. Dolayısıyla bu programla hedefimiz, işsizliğin azaltılması, kadınların iş gücü piyasası katılımının teşviki, kolaylaştırılması ve kadınların bu anlamda kariyerle aile arasında tercih yapmak zorunda kalmalarının önüne geçilmesi ki bununla ilgili başlı başına bir açıklamada bulunduk. İş gücü piyasasını daha etkin hale getirmeyi, nitelikli ve insana yaraşır istihdamı artırmayı, işsizliği azaltmayı ve iş gücü verimliliğini yükseltmeyi amaçlıyoruz. Program döneminin sonunda yani 2018 sonunda, kadınların iş gücüne katılımı ve istihdam oranlarını her yıl ortalama 1 puan artırmayı, esnek çalışma biçimlerini ki çocuk sahibi kadınlarımızın böyle kısmi zamanlı çalışmalarıyla ilgili daha önce açıklamalarda bulunduk, esnek çalışma biçimlerini yaygınlaştırmayı ve istihdam teşviklerinin etkinliğini artırmayı planlıyoruz.” ifadelerini kullandı.

Programın 43 eylem planından oluştuğunu bildiren Davutoğlu, bazı öne çıkan eylem planlarını şöyle sıraladı: “Kadın girişimciliği programını hazırlayarak, uygulamaya koyacağız. Çalışanların ve işverenlerin kadın erkek fırsat eşitliği bilincini artırmaya yönelik etkinlikler yapacağız. Devletin ve kamunun kadınlar erkekler arasında ayrım olmaksızın bir eşitsizlik olmaması için fırsat eşitliği bilincini artıracak çalışmalar yapacağız. Aktif iş gücü programlarına ilişkin bir izleme ve değerlendirme sistemi kuracağız. Özel politika gerektiren gruplar için yeni program, proje ve uygulamalardan yararlanan kişi sayısını artıracağız. Uzaktan eğitim sistemini kuracak ve sisteme işlerlik kazandıracağız.”

Kıdem tazminatı sisteminde yaşanan sorunların çözümü için gerekli mevzuat düzenlemelerini yapacaklarını da belirten Davutoğlu, “İşsizlik sigortasından yararlanma koşullarını esnetmek ve yararlanma sürelerini artırmak için mevzuat çalışmaları yapacağız. Mevcut esnek çalışma sistemlerini daha güvenceli hale getirecek yeni esnek çalışma sistemlerini içeren mevzuat çalışması yapacağız. Esnek çalışma, belli şartlarda işverenle işçinin buluşmasını temin eden ve bir anlamda iki tarafa da esneklik getirmek suretiyle verimliliği artıran bir alan ama bunun iyi düzenlemesi halinde istismarlara yol açabilecek alan. Dolayısıyla bunun mutlaka en iyi şekilde bir sistem içinde düzenlenmesine özen göstereceğiz.” dedi.

TEMEL VE MESLEKİ BECERİLERİ GELİŞTİRME PROGRAMI

‘Temel ve Mesleki Becerileri Geliştirme’ başlıklı ikinci programda ise çalışma hayatı, yabancı dil, finansal okur yazarlık, problem çözme, iletişim, liderlik, kariyer planlama gibi temel becerileri geliştirmenin yer aldığını ifade eden Davutoğlu, “Türkiye'de meslek sahibi olmak, belli bir ihtisas alanında diploma sahibi olmak şeklinde algılanıyor. Halbuki o diploma, iş becerisini teminat altına alan bir belge değil. O diploma belli bir eğitimin tamamlandığı anlamına gelen belgedir. Burada yapmamız gereken o diplomayı çalışma hayatında pratik uygulamada, daha etkin daha anlamlı bir yere nasıl oturtacağız? Onun için de ek bazı çalışmalar yapmak gerektiği kanaatindeyiz.” şeklinde konuştu.

Bu programdaki eylem planlarından bazılarını ise şöyle açıkladı: “İş gücü piyasası ile eğitim sistemi arasındaki ilişkiyi yeniden tanımlayacağız. Uygulamalı eğitimi yaygınlaştırarak, okul ve iş dünyası arasındaki işbirliğini güçlendireceğiz. Özellikle mesleki eğitimde özel sektörün rolünü güçlendirecek, odalar ve borsalara çok daha fazla sorumluluk vereceğiz. İş gücü piyasası ihtiyaç analizlerini etkinleştirerek, mesleki eğitimleri iş gücü piyasasının taleplerine göre planlayacağız. Üniversitelerde, bir dönem uygulamalı iki dönem akademik eğitim içeren 'three master', yani iki sömestr yerine üç sömestr uygulamalarını yaygınlaştıracağız. Tatili ortadan kaldırmayı düşünmüyoruz, tatil için de bir anlamda sosyal uyum olarak değerlendirilebilecek bir düzenleme planlıyoruz. Fabrikaların sektörlerine göre özel mesleki veya teknik eğitim okulları açabilmeleri için de düzenleme yapacağız. Mesleki okulların atölye ortamlarını da sektörel bazlı iyileştireceğiz. Ortaokul ve liselerde bireysel yeteneklere göre öğrencileri yönlendirebilecek bir rehberlik sistemi oluşturacağız. Halk eğitim merkezlerini, hayat boyu öğrenme merkezlerine dönüştüreceğiz. Eğitim müfredatını her gence en az bir sanat veya spor dalında performans becerisi kazandıracak şekilde güncelleyeceğiz. Sanat ve spor genelde eğitimin bir parçası gibi görünmüyor.”

NİTELİKLİ İNSAN GÜCÜ İÇİN ÇEKİM MERKEZİ PROGRAMI

Üçüncü olarak ‘Nitelikli İnsan Gücü İçin Çekim Merkezi Programı’nın içeriğini paylaşan Davutoğlu, şu bilgileri verdi: “Yurtdışında bilim ve teknoloji müşavirliklerini görevlendireceğiz. AB çerçeve programlarına katılımın arttırılmasına yönelik çalışmaları arttıracağız ve Türkiye'nin ekonomik, tarihi, kültürel bağlarının güçlü olduğu ülkelerle AB çerçeve programlarına benzer programlar geliştireceğiz. Öncelikli teknoloji alanlarında araştırma merkezleri ve yükseköğretim kurumlarının yurtdışındaki muadilleriyle işbirliklerini geliştireceğiz. Yurtdışındaki lisansüstü eğitimli vatandaşlarımızın ülkemizle ilişkilerinin canlı tutulması için bir iletişim ağı kuracak, yurtdışındaki Türk araştırmacılar için bir veri tabanı ve katalog oluşturacağız. Ülkemize yatırım yapacaklara yönelik tanıtımları yaygınlaştıracağız ve AR-GE altyapısı alanında yeni firma oluşumlarını ve girişimcilik faaliyetlerini destekleyeceğiz. Türkiye'deki üniversitelerde yabancı öğrenci sayısının arttırılmasına yönelik yatırımların teşvik ederek yabancı öğrenci sayısını arttıracağız. Nitelikli insan gücü için çalışma izni sürecini hızlandıracak ve bu amaçla özel bir turkuaz kart sistemi geliştireceğiz. Turkuaz kart sistemi ile özellikle gelmelerini arzu ettiğimiz kişiler için bir ara alan oluşturacağız, Türkiye'de rahat kalacaklar, ikamet edecekler, vatandaş olmadan belli haklardan istifade ederek, böylece en kaliteli insan unsurunun Türkiye'ye gelişini temin edeceğiz. Nitelikli yabancı uyrukla çalışanların ve ailelerinin ikamet izni ve çalışmalarına ilişkin süreçleri kolaylaştıracak ve iyileştireceğiz. Araştırma projelerinde sözleşmeli yabancı uzman çalıştırılmasını kolaylaştıracağız, Bilim ve araştırma insanlarının Türkiye'de araştırma, ders verme ve konferans amaçlı ziyaret mekanizmalarını çeşitlendireceğiz. Yurtdışındaki üniversite öğrencileriyle bilim, sanat ve kültür alanlarında öne çıkan yüksek nitelikli insan gücü için değişim, hareketlilik veya staj programlarını geliştireceğiz. Yurtdışında lisansüstü eğitim yapmış olan vatandaşlarımızın Türkiye'ye dönmelerini sağlamaya yönelik AR-GE desteklerini yaygınlaştıracağız. Tüm bu eylemleri yurtiçinde insanımızın istihdamını ikame etmeyen aksine istihdam imkanlarını genişleten bir anlayış içinde gerçekleştireceğiz.”

SAĞLIKLI YAŞAM VE HAREKETLİLİK ÖNCELİKLİ DÖNÜŞÜM PROGRAMI

Davutoğlu, 57 eylem planı içeren dördüncü program olan Sağlıklı Yaşam ve Hareketlilik Öncelikli Dönüşüm Programı’na ilişkin olarak eylem planlarını da şöyle sıraladı: “Tarımsal işletmelerle gıda ve yem işletmelerinde yapılan kontrolleri sayı ve nitelik bakımından arttıracağız. Gıda kontrol laboratuvarlarının bilgi ve iletişim altyapısını geliştireceğiz. Veteriner sınır kontrol noktalarını iyileştirecek ve geliştireceğiz. Başta çocuklara yönelik olmak üzere sağlığa zararlı gıda ürünlerinin yanıltıcı, yanlış yönlendirici tanıtım faaliyetlerine denetim getireceğiz. Etiket ve ambalajları, tüketicileri daha doğru bilgilendirecek şekilde düzenleyeceğiz. Bütün detaylar olacak. Çocukluk ve ergenlik dönemindeki bireylere yönelik sağlıklı beslenme programları yürüteceğiz, obeziteyle mücadele edeceğiz. Diyabetin erken dönemde teşhis edilme oranını arttıracağız ve diyabetli bireylere yönelik bakım hizmetlerini geliştireceğiz. Tütün ve alkol bağımlılığından kurtulmak isteyen vatandaşların hizmete erişimlerini kolaylaştıracağız. Uyuşturucu madde bağımlılarına yönelik tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerini güçlendireceğiz. Bu konuda kapsamlı bir eylem planı yürürlüğe koymuş durumdayız. Hastaların, yaşamsal hastalıklardan kaynaklanan tüm fiziksel, psikososyal ve ruhsal problemlerin önlenmesini içeren palyatif bakım hizmetlerini yaygınlaştıracağız. Bazı kanser türleri başta olmak üzere erken teşhise yönelik taramaları yaygınlaştıracağız. Asbest ve radon gibi kanser hastalığının önemli risk faktörüne yönelik haritalandırma yapacağız. Bütün illeri kapsayan aktif bir kanser kayıt sistemi oluşturacağız. Ülke genelindeki toplum ruh sağlığı merkezi sayısı ve kapasitesini arttıracağız. Yaşam alanlarına uygun yerlerde çok amaçlı, uygun maliyetli spor tesisi projelerini hayata geçireceğiz. Yerel yönetimlerin yürüyüş ve koşu yolu gibi alanlara ilişkin farkındalığını arttıracağız. Kamuya ait spor tesislerinin kullanım ilkelerini belirleyeceğiz, envanterini çıkaracağız ve vatandaşların kullanımına açacağız. Spor dostu okul programı geliştireceğiz, okul spor kulüplerinin kurulmasını teşvik edeceğiz, beden eğitimi ve spor derslerinin daha aktif hale gelmesini sağlayacağız."

YERELDE KURUMSAL KAPASİTESİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROGRAMI

Yerelde Kurumsal Kapasitenin Güçlendirilmesi Programı başlıklı beşinci program için ise toplamda 37 eylem planı olduğunu söyleyen Davutoğlu, bazılarını şöyle sıraladı: “Belediye hizmetleriyle ilgili alanlarda hizmet standartlarını belirleyeceğiz. Bulut Belediyesi Projesiyle elektronik ortamda sunulacak belediye hizmetlerini standartlaştırarak merkezi bir alt yapıya kavuşturacağız. Mahalli idarelerin mali yapılarının güçlendirilmesi ve sürdürülebilirliğinin muhafazasına yönelik kurallar geliştireceğiz. Büyükşehir Belediyelerinin akıllı ket uygulamalarına yönelik çalışmalarını destekleyeceğiz. Mevcut ve yeni kurulan büyükşehir belediyelerini tecrübe aktarımları için eşleştireceğiz. Kent Konseyleri'nin toplanma ve çalışma sistemlerini gözden geçirip işlevselliklerini arttıracağız. Yerel yönetimlerde İnsan Kaynakları Yönetimi Sistemi kuracağız. Yerel yönetimlerde uzmanlık ve kariyer alt yapısını güçlendireceğiz, valiliklerde nitelikli eleman istihdamını sağlayacağız, yöneticiler için sistematik eğitim programları uygulayacağız. Üniversiteler başta olmak üzere yerelde proje geliştirme kapasitesini, bölge kalkınma İdarelerini güçlendireceğiz, proje bazlı desteklerle sivil toplum kuruluşlarının kapasitelerini arttıracağız. STK-kamu işbirliğinin genel çerçevesini çizen bir kanun tasarısı hazırlayacağız.”

'STK'LARIN SİVİL NİTELİĞİNE ÖZEL SAYGI GÖSTERİLECEK'

Burada STK-Kamu işbirliğinin çok hassas bir konu olduğunun altını çizen Başbakan Davutoğlu, "STK doğası gereği sivil olmak durumundadır ve kamu tarafından yönlendirilmemeli. STK ile kamu iki ayrı alan olarak geliştiğinde ve bir birleriyle temas noktaları olmadığında ortak toplumsal sorunlarla ilgili sivil inisiyatiflerle karar alacak olan idare arasında irtibat kurmak zorlaşıyor. Bunu STK'ların sivil niteliğine özel saygı göstererek ama işlevsel olarak da STK ile kamu arasında daha dinamik bir ilişki kurarak temin etmek durumundayız.” şeklinde konuştu.

REKABETÇİLİĞİ VE SOSYAL UYUMU GELİŞTİREN KENTSEL DÖNÜŞÜM PROGRAMI

Davutoğlu, ‘Rekabetçiliği ve Sosyal Uyumu Geliştiren Kentsel Dönüşüm Programı’ başlıklı altıncı programda yer alan 36 eylem planına ilişkin ise şu bilgileri paylaştı: ”Program sonucunda şehirlerimizin afet riskini bertaraf ederek sağlıklı ve nitelikli konut sahipliğini arttıracağız. Şehir sakinleri arasındaki sosyal uyumu güçlendirecek yaklaşımları hayata geçireceğiz. Yerli ve yenilikçi üretimi teşvik ederek inşaat sektörünün rekabet gücünü arttıracağız. İmar değişiklikleriyle ortaya çıkacak değer artışından kamunun pay almasını sağlayacak düzenlemeler yapacağız. Kentsel dönüşüm alanlarında hakların devredilmesine imkan sağlayacak şekilde ‘Gayrimenkul Sertifikası Modeli’ geliştireceğiz. Arsa geliştirme çalışmalarına yönelik yerel yönetimlere destek vereceğiz, şehir merkezinde kalan küçük sanayi sitelerini taşıyıp iyileştireceğiz. Kentlerin tarihi ve kültürel kimliğini ortaya çıkarmayı ve güçlendirmeyi hedefleyen çalışmalar yapacağız. Tarihi şehir merkezlerinin canlandırılmasına yönelik çalışmalara destek vereceğiz. Afet riskiyle karşı karşıya olan kültür varlıklarına ilişkin öncelikli tedbirler alacağız. Özel mülkiyette olan taşınmaz kültür varlıklarının onarım ve restorasyonunu destekleyeceğiz. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bünyesinde bir Yapı Araştırma Merkezi kuracağız. Yenilikçi ve çevreye duyarlı ürün ve çözümlerin uluslararası standartlarda yerli üretimini sağlamak için AR-GE ve yatırım destek mekanizmaları oluşturacağız. Piyasaya arz edilen uygunsuz ya da güvensiz ithal yapı malzemelerinin kullanılmasını engelleyeceğiz. Kentsel dönüşümde yeni ve yenilikçi ürünlerin kullanılmasını sağlayacağız. Meslek edindirme ve istihdam programlarıyla sosyal amaçlı kentsel dönüşüm programları arasındaki ilişkiyi güçlendireceğiz.”

KALKINMA İÇİN ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ALTYAPISININ GELİŞTİRİLMESİ PROGRAMI

Başbakan Ahmet Davutoğlu, yedinci program olan Kalkınma İçin Uluslararası İşbirliği Altyapısının Geliştirilmesi Programı’na yer alan 55 eylem planından bazılarını da şöyle paylaştı: “Kalkınma iş birliği temel politika ve strateji belgesi ve dış yardım kanunu hazırlayacağız. Kalkınma işbirliği alanında faaliyet gösteren STK'ları akredite edecek, uluslararası merkez olabilmeleri amacıyla destekleyeceğiz. Türkiye'nin uzmanlık birikimine sahip olduğu belli alanlarda bilgi ve tecrübe paylaşım programları başlatacağız. Eğitimde uluslararası hareketlilik ve işbirliği desteği sağlayacağız. İlk ve orta öğretimde küresel farkındalığı arttırmaya dönük eğitimler vereceğiz. Küresel toplumla iletişim stratejisi hazırlayacağız, üniversitelerde uluslararası kalkınma işbirliği araştırma merkezleri ve yüksek lisans programları oluşturacağız. Eğitim kurumlarında yabancı dil eğitiminin etkinliği konusunda bir program başlatacağız. Üniversitelerde uluslararası öğrenci ofisleri kuracağız ve uluslararası öğrencilere yönelik mevzuat iyileştirme çalışmaları yapacağız. En az gelişmiş ülkelerden gelen öğrenci ve akademisyenlere, kalkınmada ihtiyaç duydukları alanlarda Türkiye'deki üniversitelerde burs ve eğitim imkanlarını arttıracağız. Bu çerçevede o ülkelerde yeni neslin yetiştirilmesi ve Türkiye'ye müzahir bir şekilde bir kadro oluşturulması için de çaba sarf edeceğiz. Kamu kurumlarının dış ilişkiler birimlerini, bütçe, insan kaynağı ve kurumsal açıdan güçlendireceğiz. Kamu kurumlarında dış ilişkiler uzmanlık kadrosu oluşturacağız. Uluslararası örgüt ve şirketlerdeki Türk uzman personel sayısını arttıracağız.”

KAYITDIŞI EKONOMİNİN AZALTILMASI PROGRAMI

Davutoğlu, son ve sekizinci program olan Kayıtdışı Ekonominin Azaltılması Programı içinde yer alan 62 eylem planına ilişkin şu ifadeleri kullandı: “Kayıt dışılığın ekonominin boyutunun ölçülerek, kayıt dışılığın yol açtığı etkiler araştıracağız, bu anlamda önce bir envanter çalışması yapacağız. Vergilendirme kapasitesini ölçen yöntemler geliştirilecek, kayıt dışı istihdamın boyutu analiz edilecek, yol açtığı sorunlar giderilecek. Vergiye gönüllü uyumu etkileyen faktörler analiz edilecek ve mükelleflerin vergiye uyum seviyelerini artırıcı uygulamalar hayata geçirilecek. Mükelleflerin hak ve yükümlülüklerine ilişkin defter ve interaktif yazılımlar hazırlanacak, vergi tahsilatını ve hizmet kalitesini artırmak amacıyla belirli yerlere ödeme terminalleri kurulacak. Petrol ve LPG lisans sahipleriyle ilgili düzenlemeler yapılacak, akaryakıt satış bilgilerini anlık olarak takip edebilecek merkezi bir sistem hayata geçirilecek. Akaryakıt ve LPG taşımacılığında kullanılan kara ve deniz araçlarıyla ilgili bir takip sistemi kurulacak, gümrük kapıları ve gümrükler modernize edilerek yenilenecek. Dahili işleme rejimi gözden geçirilecek ve kontrol süreçleri daha etkin hale getirilecek. Vergi ve sosyal güvenlik bilincini geliştirmek amacıyla görsel medyada yer alan programlardan faydalanacağız. Kayıt dışılıkla mücadelede kurumlar arası veri paylaşımı kapasitesini artıracağız.”

Davutoğlu’nun bugün açıkladığı 8 programla birlikte hükümetin 25 öncelikli dönüşüm programının tamamı kamuoyuna duyurulmuş oldu.