Usain Bolt 2009'da Berlin'de Dünya Atletizm Şampiyonasında 100 metreyi 9 saniye 58 salisede koştuğunda saatteki hızı ne çok kaç kilometre hıza ulaşmıştır

Yaşayan efsane Usain Bolt’un olağanüstü hızının biyo-mekanik analizi!

Geçtiğimiz on yılın en sevilen atletlerinden biri olan Usain Bolt, dünyanın gelmiş geçmiş en iyi kısa mesafe koşucusu olarak kabul ediliyor ve “yaşayan efsane” olarak anılıyor. Usain Bolt, 2009 yılında Berlin’de yapılan Dünya Şampiyonasında 100 metreyi 9,58 saniyede koşarak Dünya’nın dört bir yanındaki spor bilimcilerini hayrete düşürmüştür. Üstelik kırdığı bu rekor bir yıl önce 2008 Pekin Olimpiyatları’nda 9,68 saniyelik kendi rekorudur.

Bilim insanları Bolt’un olağanüstü hızının ardındaki biyo-mekaniği analiz ettiler.

Bolt’a olağanüstü hızını kazandıran faktörlerin bilimsel açıklaması:

Bolt’un boyu 1,96 cm’dir. Aslında bu kadar uzun boylu olmak kısa mesafe koşusunda ciddi bir dezavantajdır. Çünkü vücudun iriliği atletin üstesinden gelmek zorunda olduğu hava direncinin (sürtünme) artmasına neden olur.

Bildiğiniz gibi gökyüzünden yere bırakılan bir nesne yer çekiminin etkisi ile hızlanarak aşağı doğru hareket eder ancak hız belli bir seviyeye ulaştıktan sonra havanın direnci nedeni ile sabitlenir. Yani daha fazla artmaz. Buna terminal hız denir. Bolt, Berlin Şampiyonası’nda 9,58 saniyelik rekoru kırarken terminal hıza ulaşmıştır. Bolt’un saniyede 12,2 metreye varan hızı, 815,8 Newton’luk bir kuvvetle ile meydana gelmiştir. Yani Bolt hava direncinin ortaya çıkardığı bu büyük engeli de aşmıştır.

Aerodinamik ona karşı çalışıyorsa, nasıl bu kadar hızlı koşabiliyor?

Usain Bolt’un olağanüstü başarısının ardında birkaç sebep vardır:

1) Optimum koşu hızının arkasındaki temel fizik kuralına göre koşunun hızı koşucunun yatay düzlemde ortaya koyabileceği kuvvetin miktarı ile ilgilidir.

Bilim insanlarının matematiksel modelleme ile yaptıkları hesaplamaya göre Bolt, koşu sırasında 81,58 kilojul enerji kullanmıştır. Bu enerjinin sadece %8’ini vücudunu bitiş çizgisine doğru itmek için kullanırken geri kalan %92’sini hava direncinin neden olduğu sürtünme kuvvetini dengelemek için harcamıştır. Bu Bolt’un maksimum enerji üretiminin saniyede 2.619,5 watt olduğu anlamına gelir. Bu öylesine yüksek bir enerjidir ki bulaşık makinesini çalıştırmak için bile yeterlidir.

2) Mesafeyi kat etmek için gereken adım sayısı

Sıradan bir koşucu 100 metreyi 55 adımda kat eder. Profesyonel bir atlet için ise 45 adım gerekir. Profesyonel atletlerin ürettiği yüksek miktardaki enerji sayesinde kuşkusuz aynı sayıdaki adım için onların ihtiyaç duyacakları zaman daha kısadır. Amatör bir atletin bir adımı yaklaşık 0,12 saniye sürerken elit atletlerin ortalaması 0,8 saniyedir. Ancak teknik açıdan bakıldığında Bolt diğer koşuculardan çok daha uzun bacaklara sahip olduğu için bu hıza ulaşması mümkün değildir. Fakat uzun bacaklar, Bolt’a başka bir avantaj sağlamaktadır. Profesyonel atletler 100 metreyi yaklaşık 45 adımda kat ederken Bolt için 41 adım yeterli olmaktadır. Bolt’un bir adımı ortalama 2,47 metredir ki bu uzunluk elit atletlerin ortalamasından 20 cm daha uzundur.

Bolt dünya rekoru kırdığı 100 metre yarışının ilk 10 metresini 0,81 saniyede koşmuştur. Bu hızının 44,51 km/saat olduğu anlamına gelir yani Bolt bu yarışta dört nala koşan bir atla aynı hıza ulaşmıştır.

Sonuç olarak; 21 Ağustos 1986 yılında Jamaika’da dünyaya gelen Usain St. Leo Bolt’un spor tarihinde “süper insan”a en çok yaklaşan sporcu olduğunu söyleyebiliriz.