[B]3-G ile hızlı ve ucuz kablosuz internet geliyor [/B] Dünyada hızla yaygınlaşan 3G (Üçüncü Nesil Mobil İletişim) teknolojileri nihayet Türkiye'de de hayata geçiyor. Bilgi Teknolijileri ve İletisim Kurumu (eski adı ile Telekomünikasyon Kurumu) tarafından bugün yapılacak olan ihalenin başarılı olması ve devletin ilgili kurumlarının onaylaması durumunda ülkemizi önümüzdeki yıllarda iletişim adına daha güzel günler bekliyor olacak. Tüm dünyada 300 milyondan fazla kişinin 3G şebekelerini kullanarak iletişim kurduğu günümüzde, TV, video ve internet odaklı bir yaşam bizi bekliyor. 3G sadece bir teknoloji değişimi olmamakla birlikte başta medya, sağlık, eğlence ve güvenlik olmak üzere pek çok sektörü etkileyecek bir yapıya sahip. 3G'nin sağlayacağı mobil geniş bant sayesinde televizyona, filme, müziğe, sağlığa, trafiğe ve benzeri alanlarda bilgiye, işe, eğlenceye mobil cihazlardan hızlı bir şekilde erişilebilecek. Her an her yerde istenilen servise erişebilme imkânı sunmasıyla 3G hayatımızı kolaylaştıracak bir yapıya sahip. Bu kapsamda 3G ile sunulan mobil içerikler müzik, video ve servisler olarak sınıflandırılabilir. 3G müzik indirme, radyo, tv gibi sürekli yayınları kesintisiz dinleyebilme, görüntülü iletişim ve video konferans imkânlarını kolaylıkla sunabilmektedir. 3G hayatımıza girdiğinde ortaya çıkacak durumu somutlaştırmak adına birkaç örnek verebiliriz. Örneğin arabanızla giderken yol güzergâhı üzerindeki trafik durumunu cepten izleyebilirsiniz. Veya evden uzak olduğunuz anlarda hastalık halinde cep telefonunuzu kullanarak her zamanki doktorunuza muayene olabilirsiniz. Ya da evde kapalı alanda internette sörf yapmaktan sıkıldınız alın laptopunuzu yanınıza çıkın güzel bir parka ve 3-G ile bağlanın internete ve açık havada internetin keyfini sürün. Ayrıca, bir yandan cep telefonunuzda TV izlerken diğer yandan interaktif oylamalara katılabilir veya oynayan bir görüntü hakkında daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz. Sağlık sektöründe; raporlar veya analizler aynı anda değişik yerlerde bulunan doktorlar tarafından anlık olarak yorumlanabilir ve çeşitli illerde yaşayan bir kaç doktor birleşip durumu kritik olan bir hastanın röntgen veya MR sonuçlarını aynı anda inceleyip hastanın doktoruna yardımcı olabilir. Doktorlar ambulanslarda gereken müdahaleyi yapmaları için hemşirelere uzaktan yardımda bulunabilirler. Gelişmiş güvenlik yöntemleri sayesinde mobil ticarete uygun ortam sağlar, online bankacılık ve alışveriş imkanı sunar. Ayrıca günün her saatinde ve her yerde e-maillerinize mobil erişim sağlayabilir, gerekli harita ve dolaşım bilgilerine ulaşabilirsiniz. [B]Kisacasi 3-G ile; [/B] ”¢ Mobil ortamda her türlü görüntülü görüşme yapılabilecek. ”¢ Her türlü televizyon yayını izlenebilecek. ”¢ Kesintisiz ve sürekli ve daha ucuz (ilk baslarda olmayabilir ama belirli bir abone sayısına ulasma ya da piyasadaki rekabet durumuna bağlı olarak) İnternet servislerinden yararlanilabilecek. ”¢ Mobil internetle birlikte, reklam temelli servisler gibi yeni iş modelleri de gündeme gelecek. ”¢ Mobil ortam giderek daha cazip bir pazarlama mecrası olacak. ”¢ Cüzdan taşımaya gerek kalmadan her türlü alışveriş yapma imkanı yaygınlaşacak. ”¢ Kullanıcılar cep telefonları ile, maçları alternatif kameralardan canlı olarak izleyebilecek. ”¢ Sağlık alanında erken müdehaleden, doktorlara röngetgen göstermeye kadar çeşitli alanlarda kolaylık yaratacak. ”¢ Cep telefonundan istenilen yere yerleştirilen bir kameradaki görüntü anında izlenebilecek. ”¢ Futbolla ilgili çeşitli oyunlar daha hızlı bir ortamda cep telefonundan interaktif yani farklı yerlerde bulunan birçok kullanıcı arasında oynanabilecek. [B]Teknik anlamda 3-G Nedir? [/B] 3G, Uluslararası Telekomünikasyon Birligi (ITU) tarafından IMT”“2000 çerçeve çalışması kapsamında geliştirilen üçüncü nesil kablosuz telefon teknolojililerine verilen genel addır. Aynı birinci nesil (1G) ve ikinci nesil (2G) gibi, hücresel bir ağ sistemi kullanır. 3G teknolojilerine örnek olarak Avrupa'da kullanılan UMTS (Evrensel Mobil İletişim Sistemi), Kuzey Amerika'da kullanılan CDMA2000 ve Japonya'da kullanılan FOMA (Mobil Çoklu Ortam Erişimine Özgürlük) gösterilebilir. 3G teknolojilerinde el terminalinden baz istasyonuna iletim (uplink) ve baz istasyonundan el terminaline olan iletim (downlink) olmak üzere iki tip iletim vardır. Aynı zamanda FDD(Frekans Bölmeli Çiftleme) ve TDD (Zaman Bölmeli Çiftleme) olmak üzere iki çalışma modu vardır. FDD için iki farklı frekans kullanılırken TDD için tek frekans yeterlidir. Bu frekanslardan biri uplink modunda (el terminali iletimde iken) kullanılırken diğeri downlink modunda (baz istasyonu iletimde iken) kullanılır. Diğer taraftan uplink ve downlink aynı frekansta fakat farklı zamanlarda yapılır. FDD büyük hücresel yapılarda kullanılırken TDD küçük hücresel yapılarda kullanılır . IMT”“2000 1,885”“2,025 MHz ve 2,110”“2,200 MHz frekans bantlarını kullanır. IMT-2000'in uydu bileşeni ise 1,980”“2,010 MHz ve 2,170”“2,200 MHz frekans bantlarını kullanır . Bunlar tahsisli orijinal bantlardır. 3G sistemlerinde bir iletişim kanalı 5 MHz kanal genişliğine sahiptir. 3G sistemler Kod Bölmeli Çoklu Erişim (CDMA) iletim teknolojisini kullanır. Bir çeşit yayılmış frekans (spread spectrum) tekniği olan bu teknolojide kullanıcılar 5 MHz genişliğindeki aynı banttan haberleşirler. Her vericinin sinyali özgün bir yonga koduyla çarpılarak (bu kodun hızı 3.84Mchips/s) 5 MHz genişliğindeki spektruma yayılır. Alıcı da bu spektruma yayılmış sinyali aynı yonga koduyla çarparak veriyi geri elde eder . [B]1-G, 2-G ve 3-G Farkı Nedir? [/B] 1G 1980'li yıllarda ortaya çıkan ve hücresel ağ sistemini kullanan ilk kablosuz telefon teknolojisidir. En iyi ornek 90 li yillarin basinda ülkemizde yaygın olarak kullanılan araç telefonları 1-G‎'ye en iyi ornek teşkil eder. Hücreler arası geçiş kabiliyeti olması sebebiyle geniş kapsama imkanı ve yüksek kapasiteyle birlikte dolaşım (roaming) sayesinde telefon değiştirmeden yurt dışında da görüşme olanağı sunar. Ancak, analog veri teknolojisini kullandığından enterferanslara karşıda dayanıklı olmamakla birlikte veri iletişimi gibi hizmetleri de sunamamaktadır . 2G, 1G gibi hücresel ağ yapısına sahip ikinci nesil kablosuz telefon teknolojisidir. Şu an ülkemizde yaygın olarak kullanilan GSM telefonlari 2-G için iyi bir örnektir. Ek olarak analog veri yerine sayısal veri iletimine başlanmıştır. Bu sayısal teknoloji beraberinde daha yüksek ses kalitesi, daha yüksek kapasite ve aktarılan bilgiyi şifreleme gibi avantajları getirmiştir. Hat kullanılmazken bile hattı meşgul eden bir teknoloji olması yani spektrum-efektif olmaması dezavantajıdır. 3G'nin 2G'ye göre getirmiş olduğu en büyük yenilik temel olarak alınan verinin ses değil sayısal veri olmasıdır. Ayrıca, 3G sisteminde cihazlar bandı sadece veri alışverişi sırasında işgal ederler. [B]2G'den farkları : [/B] ”¢ GSM'nin aksine neredeyse tüm 3G telsiz standartları CDMA tekniğine dayanır. ”¢ Modülasyon tekniği ise GSM'de kullanılan sabit sinyal zarftan farklıdir. ”¢ GSM el terminallerinin aksine UMTS el terminalleri paket anahtarlamalı iletim teknolojisi kullandığından ağa sürekli bağlıdır. Dolayısıyla her seferinde yeni aramalar başlatmaya gerek kalmadan sürekli internet erişim imkânı sunar. ”¢ 3G teknolojilerinde gerekli olan iletim gücü iletilen bitlere göre sürekli olarak değişir. Mesela bir kaç bit iletiliyorsa (örn. kısa bir mesaj) daha az güç tüketilir. Eğer video kliplerdeki gibi fazla bit iletilmesi gerekiyorsa yüksek güç tüketilir. Bu yüzden 3G teknolojileri sadece iletilen bit miktarının gerektirdiği kadar radyo frekans gücü kullandığından 2G teknolojilere göre daha verimlidir. ”¢ İletim gücü hem uplink hem de downlink'teki koşullara (örn. baz istasyonuna olan mesafe, iletim kanalındaki zorluklar vs.) göre arama esnasında ayarlanır. ”¢ UMTS el terminalinin maksimum ışınım gücü genellikle 125 ”“ 250 mW civarındadır ve bu yaklaşık olarak 2 W ışınım gücü gerektiren GSM' göre 8”“16 kat daha düşüktür. ”¢ Vericiler günümüz GSM sistemlerine göre çok daha düşük güçlerde çalışmaya meyilli olduğundan bateri ömrü 2G teknolojilerine göre nispeten daha fazla olur. Dolayısıyla daha az radyasyon yayar. ”¢ Yayılmış spektrumlu modülasyon kullandığından jamming (uygulandigi ortamlarda frekanslari karistirarak haberlesmeyi engelleyen bit ru teknoloji) ve enterferansa karşı daha dirençlidir. ”¢ Tek bir UMTS kanalı 5 MHz kanal genişliğine sahipken GSM' de bu 200 kHz'dir. ”¢ Yüksek hızlarda iletim (384 kbit/s hareket halindeyken/2 Mbit/s sabitken) imkanı sunar. Bu 2G'de 9,6 kbit/s'dir. GPRS ve EDGE teknolojileri ile bu hız geliştirilmekle beraber pratikte 3G'de ki hızlara erişilememektedir. ”¢ Radyo frekanslarını etkin kullandığından daha 2G'ye göre en az 1,5”“2,5 kat daha spektrum efektiftir. ”¢ Yumuşak geçiş (Soft handoff) imkânı var. Yani iletim halinde bir istasyona bağlı olan el terminaline gelen toplam sinyal seviyesi yetersiz kalırsa, ya da tanımlanmış eşik değerin altına düşerse terminal hand-off mesajı alır ve ikinci bir istasyonu sete dahil eder. Böylece sistemde sinyal seviyesi, düşüklüğünden dolayı arama kesintileri olmaz . ”¢ IP yapısı var. Yani Internet uzerinden her turlu data ve ses iletimi yapılabilmektedir. ”¢ 3G için kullanılacak frekansları orijinal tahsisli frekanslar olarak varsayarsak şehirlerde binalar, açık alanlarda ise alanın büyüklüğü yüzünden kapsama alanı dar kalmakta GSM'e göre 9 kata kadar daha düşük kapsama imkânı sunulmaktadır.