Daha öncede yazdık "Afşin sahipsiz mi?" diye... Maalesef kimseye laf dinletemedik... Yine yazmak zorunda kaldık... Afşin ve Elbistan ilçelerimiz "Afşin - Elbistan Termik Santral(lar)ı" ile adını duyurmuştur. Türkiye'nin en büyük termik elektrik santralıdır. Santralın halen A ve B üniteleri faaliyette olup, C ve D ünitelerinin yapımı ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. C ve D ünitelerinin yapımı için Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) tarafından; Bakraç beldesi ile Sinekli, Yazıbelen, Kabaoğlak, Kuşkayası köylerinin tamamı ile Çobanbeyli beldesi ve Kangal köyünün bir kısmı kamulaştırma (istimlak) kapsamına alındı. Aşağıda istimlakler ile santrallerin insan ve çevre sağlığına verdiği zarar irdelenmiş, öneriler sıralanmıştır: KAMULAŞTIRMADAN KAYNAKLANAN SORUNLARI C ve D ünitelerinin yapımı için Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) tarafından; Bakraç beldesi ile Sinekli, Yazıbelen, Kabaoğlak, Kuşkayası köylerinin tamamı ile Çobanbeyli beldesi ve Kangal köyünün bir kısmı kamulaştırma (istimlak) kapsamına alındı. İstimlak bedeli dekara (dönüme) 4 - 7 bin YTL arasında. Bu rakamlar son derece düşük ve komik rakamlardır. Baraj kurulması gündemde olan Artvin-Yusufeli'de istimlak bedeli 35 - 55 bin YTL arasında. Yusufeli dağlık araziye sahip. İlçe merkezi de kanunla değiştirilmektedir (5753 sayılı Artvin İli Yusufeli İlçe Merkezinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun - Resmi Gazete Tarihi - Sayı: 24/04/2008 - 26856-). Arazi, ev ve hayvan barınaklarının kamulaştırılması gündemde olan bölge halkı, belirsizlikten şikayet ediyor. Kamulaştırma alanında ikamet eden vatandaşlar, fiili istimlak işleminin ne zaman yapılacağı, ikametleri için devlet tarafından toplu olarak başka yerde iskan edilip edilmeyeceklerini, kendilerine ödenecek paranın başka bir yerde konut ve hayvan barınağı için yeterli olup olmayacağı yönündeki endişeleriyle ilgili yetkililerden açıklama bekliyor. Kahramanmaraş Valiliği, 24 Ekim 2007 tarihinde EÜAŞ Genel Müdürlüğü'ne gönderdiği resmi yazıda, kamulaştırma çalışmalarının Valilik ve Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü tarafından eş zamanlı ve koordineli yürütülmesi gerektiğini belirterek, kamulaştırma alanında bulunan yerleşim birimlerinin fazla olması nedeniyle bu ailelerin iskanına yönelik yeni yerleşim yeri tespit çalışmalarında zorluklar ve gecikmelerin yaşanılmasının kaçınılmaz olduğunu belirtti. Ayrıca, bu duruma benzer nedenlerden dolayı K.Maraş genelinde önceki yıllarda hak sahibi olup halen iskan bekleyen ailelerin bulunduğu ifade edildi. Afşin Ziraat Odası Başkanı Hasan AKPINAR öncülüğünde Ankara'ya giden Afşinliler, milletvekillerine endişelerini anlattılar, istimlak bedellerinin artırılmasını istediler. Ancak olumlu bir cevap alamadılar, destek bulamadılar. 3 Mayıs'ta Elbistan Sanayici ve İşadamları Derneği (ELSİAD)'nin "Elbistanın enleri ödül töreni" için Elbistan'a gelen AK Parti Milletvekillerine, Afşinli muhtarlar ile Afşin Ziraat Odası Başkanı Hasan AKPINAR ve Yeşil Afşin Gazetesi Yazı İşleri Müdürü Ömer KÖSEBALABAN milletvekillerine dertlerini anlatmaya çalıştılar. Ancak milletvekillerince azarlanıp, "devletten fazla para talep etmekle" suçlandılar. TBMM Milli Eğitim Komisyonu Başkanı Mehmet SAĞLAM, "buraya basın mensubu dinlemeye gelmedik" diyerek Kösebalaban'ı susturdu. Mehmet SAĞLAM'ın medyayı susturma girişimine karşı Kahramanmaraş Yerel ve Ulusal Gazeteciler Derneği (YUGADER) ve Kahramanmaraş Gazeteciler Cemiyeti tepki gösterdiler, yaptıkları açıklamalarda Sağlam'ı kınadılar. 29 Mayıs'ta MHP Kahramanmaraş Milletvekili Mehmet Akif PAKSOY konuyu TBMM Genel Kurulu'na taşıdı. Paksoy, halkın psikolojisinin bozulduğunu belirterek, istimlak bedellerinin artırılması gerektiğini söyledi. 7 Haziran'da EÜAŞ Genel Müdürü Sefer BÜTÜN'le görüşmek için EÜAŞ tesislerine giden arazileri istimlak edilen vatandaşlarla nizamiye önündeki polis arasında kavga çıktı. Çıkan arbede de 3 vatandaş çeşitli yerlerinden yaralandı. 9 Temmuz'da Afşinliler, sabah saatlerinde Afşin İlçe Tarım Müdürlüğü önünde toplandı. İlçe Tarım Müdürlüğü'nün kamulaştırma komisyonuna sunduğu rakamları düşük bulan vatandaşlar, İlçe Tarım Müdürünü protesto etti. İlçe Tarım Müdürlüğü önündeki yaklaşık 250 kişilik kalabalık, traktörleriyle birlikte yolu trafiğe kapattı. Bu arada olay yerine gelen Afşin Kaymakamı Yusuf Gökhan YOLCU, vatandaşları sakinleştirmeye çalıştı. Güvenlik çemberini aşarak Afşin İlçe Tarım Müdürlüğü giriş kapısının önüne protesto amacıyla bir çuval buğday döken vatandaşlar, daha sonra traktörleriyle birlikte Afşin Belediyesi'ne doğru hareket etti.Afşin Belediyesi zabıta ekiplerinin engel olmaya çalıştığı kalabalık, zabıta ekipleriyle bazı belediye çalışanlarını tartakladı. Belediye binasına giren bir grup da camları kırarak emniyet güçleri ile tartıştı. Buradan AK Parti İlçe Başkanlığına hareket eden kalabalığı polis ve jandarma zor durdurdu. Daha sonra Park Teknik Şantiyesi'ne doğru hareket eden kalabalığı şantiye girişinde jandarma güçleri engelledi. Yazıbelen, İğdemlik ve Kangal köyleri ile Bakraç beldesinde ikamet eden istimlakzede vatandaşlardan oluştuğu belirtilen kalabalık daha sonra dağıldı. SANTRALLAR ÇEVRE VE İNSAN SAĞLIĞINA ZARAR VERİYOR Bölgenin bir başka sorunu da termik santralin yol açtığı kirlilik. Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dairesi Başkanı Prof. Dr. Murat Tuncer; bölgede 10 yıl içinde toplu ölümler yaşanabileceği uyarısında bulundu. Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Şahin, santraldan her yıl Çernobil kazasının yaklaşık 2,5 katı kadar radyoaktif madde yayıldığı görüşünü savunuyor. Türkiye ortalamasına göre bölgede, sağlık kuruluşlarına başvuran kişi sayısının 48 bin olması gerekirken bu rakam 300 bini geçiyor. 2004'te 4 bin 632 kişi kanser ve akciğer başta olmak üzere santraldan kaynaklandığından şüphelenilen rahatsızlıklar sonucu öldü. Afşin'e bağlı Çoğulhan Belde Belediye Başkanı Adem Yılmaz, hava kirliliğinin kabul edilebilir üst değerin 10 katına çıktığına dikkat çekiyor. Karın rengini bile griye çeviren kirlilik sebebiyle çevrede yaşayanlarda görülen kanser vakaları ürkütücü boyutlara ulaştı. Doğa Savaşçıları Çevre Örgütü Elbistan Temsilcisi Poyraz Poyrazoğlu, dünya normlarına göre 150 mikrogram olması gereken hava kirliliği değerlerinin, bin 500 mikrograma çıktığına dikkat çekiyor. Poyrazoğlu, 50 milyar liralık hava kirlilik ölçüm cihazı ile Yatağan Termik Santralı'nda kurulan erken uyarı sisteminin Afşin-Elbistan Santralı'nda neden bulunmadığını soruyor. Bir metreküp havadaki sülfür değerinin en fazla bin nenogram olması gerektiğini belirten TEMA temsilcisi Dr. Ahmet Akat, bu oranın çok üzerine çıkılarak bitkilere büyük zarar verildiğini anlatıyor. Akat, termik santrallardan atılan gazlarla otsu bitkiler, ağaçlar ve toprakların verimsiz hale geldiğini hatırlatıyor. Mobil Ölçüm Aracı'nın 5 farklı parametrede değerleri alarak bölgeden ayrıldığını anlatan Kahramanmaraş Çevre ve Orman Bölge Müdürü Hüseyin Çanak da, sonucu bakanlığa bildirdiklerini kaydediyor. Şu anda bölgede ölçüm cihazı bulunmuyor. AFŞİN HALKININ TALEPLERİ Afşin'deki gelişmeler tehlikeli bir yöne doğru gitmektedir. Buna karşın yetkililer duyarsız davranmaya devam etmektedir. - Öncelikle halkın talepleri dinlenmeli, istimlaklerle ilgili belirsizliğe son verilmelidir. - İstimlak bedelleri artırılmalıdır. - Evi, bağı, bahçesi, tarlası istimlak edilecek olanlar için yeni yerleşim yerleri gösterilmelidir. Gösterilecek yerleşim yerlerinin, altyapı hizmetleri karşılanmalıdır. - İstimlaklar sonucunda binlerce insanın işsiz kalacağı ortadadır. Arazisi, evi istimlak edilenler Termik Santral'de istihdam edilmelidir. - İstimlak bölgesi mücavirinde kalan 2000 dönüm arazi de istimlak edilmelidir. İstimlak sahası içinde su kaynakları ve sulama kanalları da bulunmaktadır. Bu su ile sulanan 2000 dönüm sulu arazi istimlak edilmediği gibi çölleşmeye terkedilmiştir. Bu arazinin de istimlak edilmesi gerekir. - Santralın çevre ve insan sağlığına zararları en aza indirilmeli; santral bacalarına filtre takılmalıdır. - Afşin - Elbistan bölgesinin henüz bir master planı yoktur. "Genel Master Planı" yapılmalıdır. - Yapılan çalışmalar pek çok kamu kurum ve kuruluşunu ilgilendirdiğinden; GAP İdaresi Başkanlığı örneğinde görüldüğü gibi mahallinde "Koordinasyon Birimi" oluşturulmalıdır. Kısacası: Dört ünitenin birlikte çalışması ile Afşin - Elbistan Termik Santralı 9.450 megawat elektrik üretecek ve Türkiye elektriğinin yarısını karşılayacaktır. Bu ülkemiz adına sevindirici bir durum. Bölge halkı, ülke ekonomisine yaptığı katkıdan onur duymaktadır. Yine bölge halkı, bu zenginlikten en azami ölçüde yararlanmak istemektedir. Afşin'de insanlar sahipsizlik duygusuna kapılmış, ümitlerini kaybetmiş durumda.... Afşin'de üzücü gelişmeler yaşanıyor ancak yetkililerin adeta kulakları sağır, gözleri kör, kalpleri nasırlanmış... Lütfen artık Afşin'i görün, Afşinlinin feryadına kulak verin, dertlerine derman olun. Aksi halde bunun sıkıntısını herkes çeker....