1 Ocak 2009 tarihinde tedavüle giren 200 TL’lik banknotların satın alma gücü sert şekilde düşerken, dolaşımdaki 200 TL’lik banknot sayısında adeta patlama yaşanıyor. Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, Ocak 2009’da dolaşımda 1,77 milyar TL’lik 8,8 milyon adet 200 TL banknot vardı. 2022 yılı Temmuz ayı sonu itibarıyla ise 152 milyar TL değerinde 760 milyon adet 200 TL’lik banknot piyasada bulunuyor. Bir sene önce ise tedavüldeki 200 TL’lik banknot sayısı 394 milyon adetti. Sadece bir yılda 200 TL’lik banknot adedinde artış oranı yüzde 93 oldu. DİĞER BANKNOTLARDAKİ ARTIŞLAR SINIRLI Diğer banknotlardaki artış oranı, 200 TL’lik banknottaki artışın çok gerisinde kaldı. 100 TL’lik banknotların sayısı son bir yılda yüzde 5 artışla 1 milyar 212 milyon adede yükselirken, 50 TL’lik banknotların sayısı aynı dönemde yüzde 1,5’lik artışla 464 milyon adede yükseldi. 20 TL’lik banknot adedi ise son bir yılda yüzde 8’lik düşüşle 254 milyon adede gerilerken, 10 TL’lik banknot adedi yüzde 25 artışla 382 milyona, 5 TL’lik banknot adedi yüzde 8 artışla 356 milyon adede yükseldi. TUTARDA İLK SIRAYA GEÇTİ Tedavüldeki 200 TL’lik banknotların toplam değeri 152 milyar TL’ye ulaştı ve bu yıl ilk kez 100 TL’lik banknotların toplam değerini aştı. Piyasadaki 100 TL’lerin toplam değeri 121 milyar TL seviyesinde bulunuyor. Tedavüldeki tüm banknotların toplam değeri ise bir yılda yüzde artışla 307 milyar TL’ye yükseldi. 200 TL’LİK SEPET ARTIK 1248 TL Türk lirasındaki dramatik değer kaybı devam ediyor. Enflasyon, yani mal ve hizmetlerin fiyat artışı hızlanırken, alışveriş sepetlerinin dolması için giderek daha fazla para gerekiyor. 1 Ocak 2009 tarihinde tedavüle giren 200 TL'lik banknotların 13,5 yıllık öyküsü, bu durumu çarpıcı bir şekilde yansıtıyor. TÜİK verilerine göre, 1 Ocak 2009’dan 31 Temmuz 2022 tarihine kadar geçen sürede, tüketici fiyatları endeksi yüzde 524 oranında arttı. Böylece, 1 Ocak 2009’da 200 TL’ye dolan bir alışveriş sepeti, 31 Temmuz 2022’de artık 1248 TL’ye dolabiliyor. 200 TL’nin satın alma gücü, bu süreçte manşet enflasyona göre yüzde 84 oranında geriledi. Üstelik, birçok vatandaşın kişisel mal ve hizmet sepetindeki fiyat artışı bu rakamın çok üzerinde. Yani, birçok vatandaş için 200 TL’nin satın alma gücündeki gerileme daha şiddetli oldu. 200 TL’NİN SATIN ALMA GÜCÜ YÜZDE 86,2 DÜŞTÜ Orta ve dar gelirli vatandaşların enflasyonu açısından daha önemli olan ‘gıda ve alkolsüz içecekler’ fiyat endeksi, 1 Ocak 2009 ile 31 Temmuz 2022 tarihleri arasında yüzde 726 oranında arttı. Yani, 1 Ocak 2009’da 200 TL’ye dolan gıda sepeti, bugün 1452 TL’ye dolabiliyor. 1 Ocak 2009 ile 31 Temmuz 2022 arasındaki dönemde 200 TL’nin gıda sepeti için satın alma gücü yüzde 86,2 oranında geriledi. 200 TL’YE 4,7 GRAM ALTIN, 130 DOLAR ALINIYORDU 200 TL tedavüle çıktığında dolar/TL 1,53, gram altın 43 TL seviyesindeydi. Bugün dolar/TL 17,97 TL’yi, gram altın ise 1033 TL’yi gördü. 1 Ocak 2009’da 200 TL ile 130 dolar ya da 4,7 gram altın alınabiliyordu, bugün ise sadece 11 dolar alınabiliyor, gram altın için beş adet 200 TL’lik banknot yetmiyor. Öte yandan, enflasyonu olduğundan düşük hesapladığı yönünde şüpheler artan TÜİK mayıs ayından itibaren madde sepeti ortalama fiyat listesini yayımlamayı durdurduğu için Ocak 2009 ile Temmuz 2022 arasında 200 TL’nin satın alma gücüne ilişkin karşılaştırma yapılamıyor. PARA ARZINDA DA PATLAMA TCMB verilerine göre, M1 para arzı, yani dolaşımdaki para ve bankalardaki vadeli mevduatın toplamından banka kasalarında bekleyen nakit paranın çıkarılmasıyla elde edilen rakam, bu yıl tarihi bir artış kaydetti. M1 para arzı son bir yılda yüzde 94’lik artışla 2 triyon 283 milyar TL’den 4 trilyon 424 milyar TL’ye yükseldi. Yüksek enflasyona rağmen faiz indirimleriyle birlikte kredi musluklarının açılması, döviz kurları ve enflasyonla birlikte para arzının da hızla artmasını beraberinde getirdi.