Bipolar nedir? Bipolar bozuklu hastalığı belirtileri nelerdir nasıl anlaşılır? Bipolar bozukluk tedavisi ne kadar sürer* Tüm bu soruların cevaplarını vereceğiz ancak öncelikle haberimizi okuyalım.
İstanbul Fatih'te emekli başkomiser, kızını tabancayla başından vurarak öldürdü. Olayın ardından 155 polis imdatı arayan başkomiser, olay yerine gelen polise teslim oldu.
POLİS İMDATI ARAYARAK KENDİNİ İHBAR ETTİ
Olay, Zeyrek Mahallesi Dülgeroğlu Sokak 20/2 numarada 10.45 sıralarında meydana geldi. İddiaya göre, kızıyla birlikte yaşayan emekli başkomiser Kemal A., henüz belirlenemeyen bir nedenle, çekyatta uyuyan kızı Nihal'i başından tabancayla vurdu. Daha sonra sokağa çıkan emekli başkomiser, 155 polis imdatı arayarak kendini ihbar etti.
TÜM MÜDAHALELERE RAĞMEN KURTARILAMADI
İhbarın ardından olay yerine sağlık ve polis ekipleri sevk edildi. Babası tarafından sol şakağından vurulan Nihal A.(40) ağır yaralı olarak ambulansla Samatya'daki İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne kaldırıldı. Nihal A., burada yapılan tüm müdahalelere rağmen hayatını kaybetti.
Emekli başkomiser Kemal A., olay yerine gelen polis ekibine olayda kullandığı tabancayla birlikte teslim oldu. Babası tarafından uyurken öldürülen Nihal A.'nın 10 yaşından bu yana bipolar bozukluk tedavisi gördüğü, yaklaşık bir ay önce de Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi'ne yattığı öğrenildi.
Bipolar Bozukluk Nedir?
Bipolar bozukluk, kişinin bir anda kendini çok iyi hissederken, bir süre sonra içine kapanık bir hale gelmesine neden olabilir. Bipolar bozukluk, kişinin manik depresyon tanımına da uyan ruh hallerine bürünmesine sebep olabilir. Bu nedenle hastalığın tanısı konulurken, psikologlar tarafından iyi değerlendirilmelidir.
Bipoların en belirgin özelliği kişinin ruh halinin uçlarda olmasıdır. Bipolar bozukluk en yüksek seviyedeyken kişi hiperaktif bir ruh haline bürünür ve kendini çok mutlu hisseder. Fakat depresyon haline büründüğünde ise dış dünyaya kendini kapatabilir ve hatta intihar eğilimi gösterebilir.
Bipolar bozuklukta duygu durum atakları ileri seviyede değilse eğer yılda birkaç defa meydana gelebilir. Çoğu insan duygu durum bozukluklarını fark edebilirken, ileri seviye bipolar bozukluğu yaşayanların bu durumu kendi kendine fark etmesi zordur.
Bipolar bozukluk genetik aktarımla geçebileceği gibi, sonradan travmalar bağlı olarak da gelişebilmektedir. Depresyondan şikayetiyle doktora giden kişilerin birçoğu gerçekte bipolar bozukluk yaşar.
Nedenleri
Bipolar bozukluğun kesin nedeni bilinmemektedir fakat bir kişinin bipolar tanısı alabilmesi için birçok durumun bir arada geliştiği faktörler olduğu belirtiliyor. Bu faktörler arasında; beyindeki kimyasal dengesizlikler, genetik aktarım ve tetikleyici faktörler yer almaktadır.
Beyindeki kimyasal dengesizlik
Bipolar bozukluğun, beyindeki kimyasal dengesizliklerin sonucu gelişebilir. Beynin fonksiyonlarını kontrol eden kimyasallara nörotransmiterler denir. Bir veya daha fazla nörotransmiterde bir dengesizlik varsa, bipolar bozukluk semptomları gelişebilir.
Genetik
Bipolar bozukluğun, genetiğe bağlı olduğu durumlarda vardır. Ailedeki birinci derece akrabalardan genetik aktarım sonucu kazanım yaşanabiliyor. Anne, baba veya kardeşte bipolar bozukluk olanların doktor kontrolüne gitmesi önerilmektedir. Bununla birlikte, bipolar bozukluktan tek bir gen sorumlu değildir. Bunun yerine, bazı genetik ve çevresel faktörlerin tetikleyici gibi davrandığı düşünülmektedir.
Tetikleyici unsurlar
Stresli bir durumlar veya yaşanan travmalar genellikle bipolar bozukluğu tetikleyici unsurlar arasında yer almaktadır. Bunlar; bir ilişkinin bitişi, fiziksel, cinsel veya duygusal istismar, yakın bir aile üyesinin ya da çok sevilen birinin ölümü veya beyin travmaları da bipolar bozukluğu tetikleyebilir.
Bu tür yaşam değiştirici olaylar, bir insanın hayatında herhangi bir zamanda depresyon dönemlerine neden olabilir.
Belirtiler
Bipolar bozukluk aşırı uç bir durumdur. Bipolar bozukluğa sahip olan bir kişi, mani aşamada olduğunun farkına varamayabilir. Mani dönem geçtikten sonra davranışlarını sorgulama aşaması ortaya çıkmaktadır. Birçok bipolar hastası çevresindeki kişilerin uyarıları ile hastalığı fark edebilirler.
İleri bipolar bozukluğu teşhisi alan bazı kişiler, diğer hastalara göre daha sık ve şiddetli dönemler geçirebilirler. Bu durum kişinin iş hayatını, arkadaşlık, aile ve özel ilişkilerini etkileyebilir.
Bipolar bozukluğu olan kişiler mani ve depresyon dönemlerinde orada olmayan şeyleri görme, duyma veya koklama gibi garip duygular yani halüsinasyonlar yaşayabilirler. Ayrıca diğer insanlara mantıksız görünen şeylere (sanrılara) inanabilirler.
Bu tip semptomlar tıpta psikoz veya psikotik atak olarak bilinir. Bipolar semptomları kişinin ruh halinde ya da davranışlarında öngörülemeyen değişikliklere neden olabilir ve bu durumda kişinin yaşamında ciddi zorluklar yaşamasına neden olabilir.
Bipolar bozukluğun belirtileri ise;
Mani dönemde;
Aşırı neşe
Olayların merkezinde olma duygusu
Hiperaktivite
Geçmişe oranla daha az uyku
Cinsel dürtülerde artış
Aşırı özgüven
Odaklanmada güçlük yaşama
Halüsinasyon görme
Hızlı konuşma
Yaratıcılık
Alkol ve uyuşturucu kullanımı
Sabırsızlık
Sürekli para harcama
Huzursuzluk gibi duyguların uç noktada yaşanmasıdır.
Depresif dönemde;
Uzun süre uyuma isteği
Yorgunluk
Keyifsizlik
Olaylara konsantre olmada zorluk çekme
Suçluluk hissetme
Umutsuzluk hali
Sürekli kuşku duyma
İştahsızlık
Sanrılar görme
Uyumada zorluk çekme
Çevresindeki insanlarla sürekli tartışma hali
Azalan cinsel istek
İntihar düşünceleri
Günlük işleri yerine getirememe şeklinde görülür
Karma dönemde ise her iki atağa ait belirtilerinde sıklıkla görüldüğü bir dönemdir. Kişi çok mutlu bir ruh hali içerisindeyken, belirli bir süre sonra kendinden şüphelenibilecek duruma gelebilir.
Tanı Yöntemleri
Bipolar bozuklukta tanı sıklıkla aile öyküsü alındıktan sonra klinik izlenimle konulabilir. İlk atağın çeşidi bipolar bozukluğu belirleyici unsurların başında yer alır. Eğer ilk atak depresifse bu hastalığın bipolar olup olmadığını anlamak durumu zorlaştırabilir.
Bir hastaya bipolar tanısının net olarak konulması için manik ve depresif atakların gözlemlenmesi gereklidir. Bipolar bozukluğun tanı olarak karmaşa yarattığı durumlar olabilir. Kişide alkol veya madde bağımlılığı gibi problemler varsa tanı koymak zorlaşabilir.
Bipolar bozukluk kendi grubunda yer alan diğer hastalıklarla karıştırılabileceği için buradaki en önemli faktör hastanın atak dönemlerinin gözlemlenmesidir. Psikiyatr tarafından hastanın mani veya hipomani durumunda kendine zarar verici düşüncelere kapılıp kapılmadığı, ailede bipolar bozukluğa sahip başka bir birey olup olmadığı gibi sorularla sorulur.
Hekim tarafından hastanın aşırı aktif tiroide sahip olma durumu da göz önünde bulundurularak çeşitli testler istenebilir. Yine beyindeki fonksiyonları gözlemlemek için MR ya da diğer görüntüleme yöntemlerinden faydalanılabilir.
Tedavi Yöntemleri
Bipolar bozukluğun tedavi süreci hastanın hekimle olan iş birliği ve aile yakınlarının tedavi sürecindeki destekleri oldukça önemlidir. Atakların ciddi bir bölümünde hasta ne hissettiğini, ne yaşadığını ve kendisinde ne tür değişikliklerin meydana geldiğini fark edemeyebilir. Bipolar bozukluğa sahip bir hasta ileri seviyelere kadar kendi durumundaki değişiklikleri gözlemleyemeyebilir.
Depresif dönemde hasta mutsuzluğundan, hayattan keyif alamamakta sürekli olarak yakınabilir ve hasta bunu anlayamayabilir. Fakat mani dönemde ise sıklıkla çevre tarafından fark edilen bir dönemdir. Bu dönemde atak dönemleri oldukça önemlidir.
Atak dönemlerinde hasta eğer depresif bir dönemdeyse genellikle antidepresanlarla duygu – durum düzenleyici ilaç tedavisi yapılır. Manik dönemde ise eğer psikotik belirtiler eşlik ediyorsa antipsikotiklerden faydalanılabilir.
Bipolar bozukluk atakların dışında kişinin normal hayatını sürdürebildiği bir hastalıktır. Tedavi süreci sadece ataklar geldiği zaman değil, atakların oluşmasını engellemeyi amaçlamaktadır. Duygu durum dengeleyici ilaçlar bu açıdan oldukça önemlidir.
Bipolar bozukluğa sahip hastalar bir süre sonra kendilerini iyi hissettikleri için ilaç kullanımını bırakmak isteyebilirler. Burada hasta yakınlarının, hastaya yaklaşımı oldukça önemlidir. Hastanın ilaç kullanımını destekleyici söylemlerde ve özellikle hastalığın atakları açısında aile yakınlarının farkındalığının yüksek olması oldukça önemlidir.