Ak Parti'nin bugünkü grup toplantısında dikkat çeken bir gelişme yaşandı. Erdoğan konuşmasında ekonomik gelişmelere değinirken üstü kapalı, Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan'ı eleştirdi. Erdoğan'ın konuşmasını salondaki bütün milletvekilleri alkışlarken, Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan'ın Erdoğan'ı alkışlamadığı görüldü. Merkez Bankası (TCMB) politika faizini son üç ayda toplamda 400 baz puan indirerek yüzde 19'dan yüzde 15'e çekerken, bu süreçten en olumsuz etkilenenlerden biri de Hazine oldu. TCMB'nin faiz indirimlerine başladığı eylül ayının başında 8,27 olan dolar/TL kuru, dün faiz indirimiyle birlikte 11,31'e kadar yükseldi. Bu süreçte Hazine'nin TL borçlanma maliyetleri artarken, döviz ve altın cinsi borç stoku nedeniyle borç yükü de arttı. HAZİNE’NİN BORÇLARININ YÜZDE 58,4’Ü DÖVİZDE Hazine'nin altın dahil yabancı para cinsi borcu eylül ayı itibarıyla toplamda 144,1 milyar dolar seviyesindeydi. Dolar/TL'nin 8,27'den 11,31'e gidişiyle borcun TL karşılığı yaklaşık 438 milyar TL arttı. 2021 yılı Ağustos ayında 2 trilyon 95 milyar TL olan Hazine'nin borç stoku, eylülde 2 trilyon 181 milyar TL'ye yükselmişti. Borç stoku, ekim ve kasım aylarında artmaya devam etti. Hazine'nin borç stokunun yüzde 58,4'ü döviz ve altın cinsi olduğu için, kur artışının Hazine'ye maliyeti çok yüksek oluyor. HAZİNE'NİN BORÇLANMA MALİYETİ ARTTI TCMB kısa vadeli faizi azaltması, şirketlerin kısa vadeli ticari kredi faizlerini düşürdü ancak Hazine'nin uzun dönemli borçlanma maliyetlerini artırdı. 31 Ağustos'ta TCMB faizi yüzde 19 iken 5 yıllık Hazine tahvil faizi yüzde 17,73 idi. Bugün TCMB faizi yüzde 15 iken aynı 5 yıllık Hazine tahvil faizi yüzde 20,36'ya yükseldi. Yani vergilerden borç faizlerine gidecek tutar arttı. TL'deki değer kaybı ve ülke risk primindeki artış, Hazine'nin bundan sonra yapacağı döviz cinsi borçlanma maliyetlerin de artmasını beraberinde getirecek. YAP İŞLET DEVRET FATURASI DA ARTIYOR Hazine’nin açıkladığı borç rakamlarında kamu özel işbirliği projesi kapsamında yapılan otoyol, köprü, demiryolu, şehir hastanesi ve santrallere döviz üzerinden verilen yolcu, gelir ve alım garantileri bulunmuyor. Prof. Dr. Uğur Emek’in hesaplamasına göre bu rakam yaklaşık 157 milyar dolara ulaşıyor. Dolar kuru arttıkça, hem vatandaşın cebinden doğrudan ödediği geçiş ücretleri artıyor, hem de Hazine’nin projeleri üstlenen şirketlere her yıl yaptığı ödemeler. Kurdaki 1 TL’lik artış Hazine’nin maliyetlerini 157 milyar TL artıyor. REEL SEKTÖRÜN DÖVİZ AÇIĞI 123,6 MİLYAR DOLAR Cumhurbaşkanı Erdoğan, TCMB'nin faiz indirimiyle birlikte ticari kredilerin ve yatırımların artacağı görüşünde. Ancak, şirketlerin büyük bir döviz pozisyonu açığı ve döviz kurlarındaki artış borç yükünü katlıyor. TCMB verilerine göre, finansal kesim dışındaki şirketlerin ağustos ayı itibarıyla 123,6 milyar dolarlık döviz açığı var. Döviz kurunun 8,27'den 11,31'e gelmesi, reel sektör için 375,7 milyar TL'lik ek maliyet yaratıyor. DIŞ BORÇ YÜKÜ ARTIYOR Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, Türkiye'nin brüt dış borç stoku Haziran 2021 itibarıyla 446,4 milyar dolar seviyesinde. Dolar kurundaki her 1 TL'lik artış, dış borç yükünü 446,4 milyar TL artırıyor. Türkiye'nin net dış borç stoku ise 242,4 milyar dolar seviyesinde. Net rakamla bakarsak da, dolar kurundaki her 1 TL'lik artış dış borç yükünde net 242,4 milyar TL'lik artışı beraberinde getiriyor. BAKAN ELVAN’DAN FARKLI SES TCMB’nin faiz indirimleri Hazine’yi vururken, Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’dan TCMB’nin politikalarını üstü kapalı olarak eleştiren sözler duyuluyor. Elvan üç gün önce yaptığı açıklamada “Enflasyon cephesindeyse, maalesef arzuladığımız seviyede değiliz. Hedeflediğimiz büyümeyi sürekli kılmanın ön koşulu fiyat istikrarından geçiyor” demiş ve enflasyon artışına dikkat çekmişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise önceki gün yaptığı açıklamada “Hâlâ kalkıp da bu yolda, bu mücadelede beraber yürüdüğümüz arkadaşlarımızdan faizi savunanlar, kusur bakmasınlar. Bu yolda ben, faizi savunanla beraber olamam, olmam” demiş ve bu sözlerle Elvan’ın kastedildiği öne sürülmüştü.