Fırat Üniversitesi’nde 'Depreme Dirençli Kentler Çalıştayı' düzenlendi. Türkiye'nin depremselliği ve depreme dirençli kentlerin inşası gibi konuların ele alındığı çalıştaya İstanbul Teknik Üniversitesi Jeolog ve Bilim Akademisi üyesi Prof. Dr. Naci Görür, Colorado Boulder Üniversitesi öğretim görevlisi sismolog Roger Bilham, Vali Ömer Toraman, AK Parti Milletvekili Prof. Dr. Erol Keleş, Belediye Başkanı Şahin Şerifoğulları, Fırat Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Fahrettin Göktaş, sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri, öğretim üyeleri ve öğrenciler katıldı.
"FAY 2023’TE KIRILSAYDI, 8.2, HATTA 8.4’E KADAR ULAŞABİLİRDİ"
Sismolog Roger Bilham ise 24 Ocak 2020’de Elazığ’da meydana gelen 6.8’lik depremin yaşanmaması durumunda, 6 Şubat’taki Kahramanmaraş depremlerinin 8.4’e kadar ulaşabileceğini ifade ederek, “Deprem ilk başta Bingöl’den başlayıp tek bir deprem olabilirdi ama olmadı. Eğer tek bir deprem olsaydı, yani 2020 depremi yaşanmasaydı ve bütün fay 2023 yılında kırılsaydı, depremin büyüklüğü 8.2 hatta 8.4’e ulaşabilirdi. Bu depremleri durduran şey, birincisi fayın uzunluğu, ikincisi fayın üzerindeki bent yan büklümler, engeller ve bariyerler, üçüncüsü ilk kez Roger Bilham ve diğer bilim insanları tarafından Doğu Anadolu Fay hattında kanıtlanan ‘krip’ hareketi ve bir diğer şey de derindeki kayaların özellikleri. Arazi çalışmalarında, kaymanın zorlaştığı yerlerde ‘Serpentinite’ mineralini sıkça gördük. Sabunsu bir yapıya sahip olan serpentinite, çok ani bir hareket üzerine etki ettiğinizde bu defa bir yapıştırıcı varmış gibi hareketi engelliyor. Yani serpantini, deprem davranışları üzerinde, depremin etkisini düşürücü etki yapıyor. Buradan örnekler aldık ve ABD’ye analize gönderdik. Temel bir kural var, kayaların davranışlar, sıcaklık ve basınç koşulları altında değişiyor. Burada yaptığımız analizlerde eğer 100 santigrat derecede ise tıpkı serpentinite gibi kaymayı güçleştiriyor. Ancak 3 kilometre veya daha derinde ise o zaman bu etkisini kaybediyor ve kayma daha rahat bir şekilde ilerliyor. 2020 Sivrice depreminin güney ucu ile 2023 Kahramanmaraş depreminin kuzey doğusu arasında bir boşluk var. Bu iki kırık birleşmedi. Burası da az önce bahsettiğimiz ve ABD’ye gönderdiğimiz örnekteki gibi, ‘quartz schistli’ kayalardan oluşuyor. Bu kadar küçük minerallerin büyük depremleri nasıl durdurduğunu aslında söylemeye çalışıyorum." dedi.
